Józef Kramsztyk

Opis książki:

Biografia kontekstowa, zwana też niekiedy biografią ekologiczną lub ekumeniczną. Drugie wydanie ukazało się drukiem na szlachetnym papierze w zwiększonym formacie. Zostało znacznie poszerzone o rezultaty dodatkowych badań i poszukiwań w archiwach w Polsce i za granicą. Ponadto w stosunku do wydania pierwszego znacznie wzrosła liczba ilustracji.

Józef Kramsztyk (1890-1932) wyrósł w warszawskiej zasymilowanej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Pochodził z wzmiankowanego już w źródłach osiemnastowiecznych rodu polskich rabinów nurtu reformowanego. Miał wielu bogatych krewnych i powinowatych: naukowców, przemysłowców, finansistów, prawników, artystów i lekarzy. Z wykształcenia fizyk (doktorat w Heidelbergu), z zamiłowania humanista, poeta i tłumacz, przełożył m.in. Dziadka do orzechów E.T.A. Hoffmanna i pierwszy tom Czarodziejskiej góry T. Manna. Komentował wydarzenia kulturalne, popularyzował naukę. Utrzymywał szerokie kontakty z intelektualną elitą Warszawy, brał udział w dyskusjach literackich, publikował recenzje. Przyjaźnił się ze skamandrytami; poetyckie z nim zabawy wspomina Julian Tuwim w książce Pegaz dęba.

Krzysztof Prochaska – autor i narrator Pasjansa, urodzony w Łodzi w 1947 r., syn Leona Prochaski i Joanny z Kramsztyków (dla której Józef był stryjem, a rabin Izaak Kramsztyk – pradziadkiem). Matematyk z wykształcenia, informatyk z zawodu, autor telewizyjnego, dokumentalnego filmu o malarzu Romanie Kramsztyku i kilku artykułów poświęconych jemu, jego rodzinie, twórczości, pobytowi w getcie warszawskim. Badacz historii i genealogii rodziny Kramsztyków.

Fragment tekstu autorskiego:

W jakiej intencji postawiłem tego Pasjansa? Czy warto było go stawiać? Według mnie, karciarza, bardzo było warto. Nie tylko ze względu na samą figurę Józefa Kramsztyka, człowieka nietuzinkowego, wielu talentów i umiejętności, o wrażliwości poetyckiej i niedużego – z powodu choroby i przedwczesnej śmierci, ale znaczącego i wciąż wykorzystywanego – dorobku translatorskiego, lecz także z powodu jego zakotwiczenia w przedwojennym środowisku kulturalnym, przyjaźni, koneksji, powiązań rodzinnych, które wszystkie razem są wciąż przedmiotem zainteresowania historyków, badaczy, literatów, czytelników i internautów – dlatego generowało to dodatkowe karty. Powodował mną temperament badawczy, zapał genealogiczny, swego rodzaju nieopanowana pasja łowiectwa informacji i ikonografii oraz emocje rodzinne, które znalazły ujście w tym Pasjansie złożonym także z kart zgromadzonych i przechowywanych w rodzinie przez dziesiątki lat. Każde nowe znalezisko, ślad, ogniwo ekscytowały mnie i dawały satysfakcję.

Do głównych intencji można zaliczyć:

• zaprezentowanie postaci Józefa Kramsztyka poprzez ukazanie jego profilu osobistego, fachowego dorobku, wypowiedzi jemu współczesnych – także w kontrze do karykaturalnych i złośliwych charakterystyk będących w obiegu w literaturze i w Internecie;

• przedstawienie tła rodzinnego Józefa i przybliżenie postaci wyróżniających się, uzupełnienie ich biogramów o nieznane informacje, elementy anegdotyczne i fragmenty wspomnień – ogarnięcie ich w tym jednym opracowaniu;

• sprecyzowanie i sprostowanie błędów wciąż powielanych w literaturze tematu, podzielenie się z Czytelnikami ciekawymi szczegółami – także tymi nieznanymi badaczom lub z jakichś powodów przez nich pominiętymi;

• zebranie oraz udostępnienie możliwie dużego materiału ikonograficznego obrazującego ludzi i związane z nimi artefakty.

Czy Pasjans wyszedł – jak to się mówi w karcianym żargonie? W sensie realizacji intencji, w jakich był stawiany – wyszedł. Jest to pierwszy pasjans zadedykowany Józefowi Kramsztykowi, kolejnej – obok Romana Kramsztyka i Ewy Kramsztyk – postaci z rodu Kramsztyków, której poświęcono monografię. Szerokie ramy, jakie sobie zakreśliłem dla Pasjansa, pozwoliły – na zasadzie dygresji – wzbogacić go o figury afiliowane; wykorzystałem to skwapliwie, uzyskując efekt swego rodzaju leksykonu Kramsztyków, Muttermilchów, Frũhlingów, Nussbaumów. Dzięki temu Pasjans może być traktowany jako składnik lub zaczyn większego przedsięwzięcia: opracowania historii rodziny Kramsztyków w powiązaniu z innymi zasłużonymi rodami warszawskich Żydów.

Książka "Józef Kramsztyk" - Krzysztof Prochaska - oprawa twarda - Wydawnictwo Naukowe Semper. Książka posiada 511 stron i została wydana w 2022 r. Cena 163.80 zł. Zapraszamy na zakupy!