Imperium, komunizm i narody

Opis książki:

Szporluk dostrzegł jako jeden z pierwszych obserwatorów "późnego" Związku Sowieckiego objawy dojrzewania antysowieckiego nacjonalizmu samych Rosjan. Zasadniczy konflikt polityczny w końcowej fazie ZSRR streścił we wciąż aktualnej formule sporu między rosyjskimi nation-builders (twórcami nowoczesnego narodu) a empire-savers (obrońcami imperium). Drugi istotny konflikt, jaki opisuje, to zderzenie struktur dominacji sowieckiego centrum nad imperialnymi peryferiami z dążeniami do usamodzielnienia innych, nierosyjskich narodów ZSRR, w szczególności Ukrainy. Profesor Harvardu przedstawia proces formowania narodu ukraińskiego w kontekście historii jego związków z Polską - jako wyzwaniem i jako modelem rozwoju. "Powstanie państw narodowych na post-sowieckiej przestrzeni bardziej ułatwiło narodom dawnego ZSRR uczestnictwo we wspólnych sprawach ludzkości, niż było to możliwe w internacjonalistycznym imperium sowieckim. [ ... ] Nacjonalizm nie tylko podważa imperia intelektualnie, wspierając widzenie danego narodu w kontekście globalnym: głosi samookreślenie wspólnot, które są podporządkowane imperiom i cywilizacjom - w imię uniwersalnych zasad" - to cytat z ostatniego eseju tej książki. Warto prześledzić intelektualną drogę, która prowadzi do uzasadnienia tych zdań. Ta droga wypisana jest właśnie na kartach niniejszego wyboru. Roman Szporluk - urodził się w 1933 r. w Grzymałowie (Hrymailiw) w województwie tarnopolskim; po II wojnie światowej kontynuował naukę w Lublinie, gdzie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej. Po trzech latach asystentury na UMCS, wyjechał w 1958 r. na Zachód. Dalsze badania nad historią myśli politycznej prowadził w Oksfordzie - pod opieką naukową Sir Isaiaha Berlina i Johna Plamenatza, a następnie w Stanfordzie. W latach 1965-1991 zatrudniony na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor, od 1991 roku jest profesorem historii na Uniwersytecie Harvarda; obecnie także dyrektorem Harvard Ukrainian Research Institute. Jego pozycję jako jednego z najwybitniejszych we współczesnej nauce znawców koncepcji nacjonalizmu oraz nowoczesnych ruchów narodowych na terenie byłego ZSRR i Europy Wschodniej potwierdzają m.in. następujące publikacje: The Political Thought of Thomas G. Masaryk (Boulder 1981), Communism & Nationalism. Karl Marx versus Friedrich List (Oksford 1988), Russia, Ukraine, and the Breakup of the Soviet Union (Stanford 2000).

Książka "Imperium, komunizm i narody" - Roman Szporluk - oprawa twarda - Wydawnictwo ARCANA.