Humoreski, nowele, opowiadania. Tom IV: 1876-1877; Tom V: 1878-1879

Opis książki:

Seria A: Humoreski, nowele, opowiadania, edycji krytycznej Pism wszystkich Bolesława Prusa. Tom IV w opracowaniu Piotra Bordzoła i Ewy Ihnatowicz. Tom V w opracowaniu Agnieszki Bąbel, Anny Janickiej i Izabeli Poniatowskiej.

Pierwodruki zamieszczonych w tomie IV krótkich utworów prozatorskich Prusa publikowane były w latach 1876-1877. Dominują tu teksty, w których pisarz zestawia humorystyczne i melodramatyczne scenki rodzajowe. Wchodzący na scenę bohaterowie reprezentują pełne spektrum typów społecznych bacznie obserwowanych przez autora: skromnych buchalterów dążących do stabilizacji małżeńskiej (Miesiąc nektarowy, Z Bielan), młodych pozytywistów marzących o podniesieniu intelektualnym prowincji (Co się z wielkiej idei zrobiło w małym miasteczku) czy młodzieńców poszukujących własnego szczęścia, nie zawsze zgodnie z zasadami (Bądźmy ostrożni! Ostrzega Bolesław Prus, Miłość ubogiego młodzieńca, Na gwiazdkę). Napotkamy tu także historie zubożałych rodzin, które nie potrafią odnaleźć się w nowej rzeczywistości (Wieś i miasto, W walce z życiem). W każdym z utworów udało się autorowi zastosować poetykę dynamicznego przeplatania strategii serio i buffo, co eksponuje koncepcję zdystansowanego i ironicznego wobec zagadek świata rejestratora obrazów rzeczywistości. Na osobną uwagę zasługuje Sieroca dola, szczególnie ceniona przez Prusa, interesująca konstrukcyjnie opowieść wigilijna. Wzruszająca historia małego Jasia uwyraźnia etyczny i metafizyczny profil twórczości pozytywisty ewangelicznego.

Nowele i opowiadania Prusa z lat 1878-1879 zamieszczone w tomie V ukazują serio lub w krzywym zwierciadle perypetie najrozmaitszych bohaterów: ambitnych reformatorów (Nowe prądy), pechowych hazardzistów (Wielki los, Poznać siebie trudno), nieszczęśliwych zakochanych, niedoszłych samobójców (Straszna noc) czy poznających dopiero nowy, fascynujący i niebezpieczny świat dzieci (Przygoda Stasia). Ich pierwodruki ukazywały się nierzadko w noworocznych kalendarzach, wydawanych przez redakcje humorystycznych czasopism (np. Mucha) - miały więc przede wszystkim bawić czytelnika, ale też zwracały jego uwagę na aktualne problemy i utrwalały współczesną obyczajowość. Utwory te dokumentują również rozwój talentu pisarza, począwszy od lekkich, satyrycznych obrazków, po teksty ujmujące dojrzałością spostrzeżeń psychologicznych i plastycznością opisu (Szkatułka babki, Przygoda Stasia).

Książka "Humoreski, nowele, opowiadania. Tom IV: 1876-1877; Tom V: 1878-1879" - Bolesław Prus - oprawa twarda - Wydawnictwo Episteme. Książka posiada 652 stron i została wydana w 2018 r.