Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych

Opis książki:

Współczesna historiografia angielska nie była dotąd w polskiej literaturze w pełni przedstawiona, a na pewno nie w świetle teorii wiedzy Thomasa Kuhna. Mam więc nadzieję, że przynajmniej ze względów poznawczych będzie ta rozprawa dla polskiego czytelnika interesująca. Również anglojęzyczna literatura, z której korzystałam, jest jak dotąd w naszym kraju słabo dostępna. Tłumaczenia cytatów są więc w większości mojego autorstwa, a oryginalny tekst każdorazowo zamieszczam w przypisie. W zachodnioeuropejskiej historii historiografii również nie ma obszernej pracy traktującej całościowo o rozwoju - podkreślam to słowo - historiografii angielskiej. Ujęciem podsumowującym rozwój social science history jest z całą pewnością artykuł Adriana Wilsona, wykładowcy historii medycyny na Uniwersytecie w Leeds, zamieszczony w redagowanym przez niego zbiorze pt. Rethinking Social History. English Society 1570-1920 and Its Interpretation3*. Używa on nawet sformułowania "paradygmat" na określenie całego zespołu specjalizacji, jakie się wykształciły po zdobyciu przez social history dominującej w nauce historycznej pozycji. Autor konsekwentnie stara się odwoływać do teorii Kuhna, choć nie czyni tego expressis verbis. Analizując paradygmat "nowej historii", skupia się jednak na jej stosunku do innych nauk społecznych, a lekceważy rolę linguistic tum w przemianach historiografii, jakich jest świadkiem. Według Wilsona, zwrot językowy nie dokonał jakiegoś większego wyłomu w paradygmacie, a wręcz przeciwnie - został już (artykuł powstał na początku lat 90.) przez historię społeczną zinternalizowany. Wilson sugeruje, że to historia społeczna "połknęła" linguistic tum, że nie była to równorzędna interakcja. Wydaje mi się, że takie podejście Wilsona bierze się z faktu potraktowania linguistic tum jako po prostu "badań nad językiem" z pominięciem jego filozoficznego tła. Peter Burkę, historyk wielce zasłużony dla rozwoju, także metodologicznego, angielskiej "nowej historii", w roku 1989 podjął się redakcji tomu podsumowującego tę dyscyplinę i prognozującego jej przyszłość. Już sama forma, a więc zbiór artykułów na temat history from below ("historii oddolnej "), oral history ("historii świadectw ustnych "), "historii ciała", historii kobiet, zdradza założenie tego, co z bezsilną rezygnacją zwykliśmy nazywać "daleko posuniętą specjalizacją i rozdrobnieniem" historii społecznej. Jednak książka ta jest niezwykle wartościowa z poznawczego punktu widzenia, tym bardziej że autorzy to historycy - znawcy swoich "specjalizacji ". Wcześniejsze prace o szerszym zakresie, takie jak Lawrence a Stone a czy Gertrudę Himmelfarb, pisane w latach 80. i z polemicznych stanowisk, są cennym materiałem, ale nie dają wglądu w bezpośrednie informacje na temat rozwoju "nowej historii ". Wartościujący ogląd G. Himmelfarb, Social History in Retrospect służyć może raczej do badania stanowiska konkurencji, czyli politycznej historiografii elit. Z prac syntetyzujących światową historiografię (choć głównie historiografię świata anglojęzycznego) należy wymienić książki, których zręby powstały z górą dwadzieścia lat temu: Georga Iggersa New Directions in European Historiography i Ernsta Breisacha Historiography: ancient, medieual and modern. Ich wznowienia zawierają oceny bieżącej sytuacji w nauce historycznej, ale oczywiście pod względem teoretycznego ujęcia praktyki historiograficznej stanowią kontynuację wydania pierwszego. O obydwu pracach pisał już J. Pomorski, więc nie ma potrzeby powtarzania jego, trafnych zresztą, uwag. Czytelnik zainteresowany szczegółową bibliografią artykułów i większych prac z zakresu historii historiografii i metodologii, w różny sposób odnoszących się do stanu współczesnej angielskiej historii, tej "nowej" i "nowszej", a także dzieł z obu tych nurtów, odnajdzie ją tradycyjnie na ostatnich stronach rozprawy. W tym miejscu należy jednak koniecznie wspomnieć o ostatnio wydanych książkach polskich historyków, Ewy Domańskiej i Andrzeja Radomskiego, traktujących o przemianach, jakie się dokonały w kulturze historiograficznej ostatnich dziesięcioleci. Zarówno Mikrohistorie Domańskiej, jak i Kultura - tekst - historiografia Radomskiego reprezentują punkt widzenia, który jest mi najbliższy. Książka jest rozprawą doktorską powstałą na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dziękuję opiekunowi, profesorowi Krzysztofowi Zamorskiemu, oraz recenzentom: profesorowi Janowi Pomorskiemu i profesorowi Andrzejowi Chwalbie za cenne wskazówki merytoryczne i metodologiczne.

Książka "Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych" - Marta Kurkowska-Budzan - oprawa miękka - Wydawnictwo Historia Iagellonica. Książka posiada 217 stron i została wydana w 2003 r.