Gorące słowa. Pisma wybrane

Opis książki:

Jakub Bojko (1857-1943) działacz ruchu ludowego, publicysta; w 1895 współzałożyciel i wiceprezes Stronnictwa Ludowego, po którym funkcję tę sprawował Wincenty Witos; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1895-1914) oraz w latach 1897-1918 do austriackiej Rady Państwa; (honorowy) prezes PSL "Piast"; wicemarszałek sejmu (1919-22), senatu (1922-27); poseł (1928-30) i senator z listy BBWR (1930-35); autor artykułów, wierszy, gawęd i nowel (Dwie dusze 1904, Pisma i mowy 1911).

Obok pism Wincentego Witosa, spuścizna intelektualna i piśmiennicza Jakuba Bojki, nazwanego "chłopskim Piotrem Skargą" należy do kanonu polskiej literatury polityczno-filozoficznej, której początków należy szukać w kulturze umysłowej XVI wieku. Krzysztof Dunin-Wąsowicz nazwał Bojkę "największym chłopskim pisarzem z końca XIX i początków XX wieku" W niniejszym tomie zamieszczono najbardziej reprezentatywne teksty w pełni potwierdzające te słowa. W tomie, podzielonym na pięć części, znalazły się: - teksty polityczne z lat 1894-1911, z najgłośniejszym z nich, Dwie dusze, na czele; - Dziennik z lat 1911-1919, wydobyty z Archiwum Państwowego z Krakowie na potrzebę tego wyboru i publikowany po raz pierwszy; - Listy z Warszawy - relacje nie tylko z prac ówczesnego sejmu, ale i żywy zapis wrażeń z Warszawy; - Pod urokiem historii - to wypowiedzi o konkretnych wydarzeniach i bohaterach historycznych z epoki rozbiorów; - W hołdzie twórcom i przyjaciołom - zawiera wypowiedzi na tematy literackie, na temat twórców szczególnie bliskich autorowi, o Mickiewiczu, Słowackim, Rydlu, Konopnickiej czy Tetmajerze

Pisma Jakuba Bojki przedstawiają aktualny wzór awansu intelektualnego przedstawiciela grupy społeczeństwa polskiego, która stanowiła i stanowi nadal przebogaty skarbiec indywidualności twórczych, najszczerzej oddanych sprawom publicznym. Omawiane w książce problemy i idee są zaskakująco aktualne, przekazane zaś w niezwykle dopracowanej formie retorycznej. Odczytywane po latach pisma Bojki są kopalnią wiedzy o toposach i schematach myślowych, sposobach ujmowania i egzemplifikowania ważkich zagadnień życia społecznego.

O Bojce napisali:

Stanisław Pigoń: "Bez rozdziału (...) pt. Jakub Bojko historia ruchu umysłowego i społecznego chłopskiego w Polsce na przełomie w. XIX i XX będzie jak koło bez jednego dzwona".

Władysław Orkan: "Ile razy czytałem jakiś artykuł Bojki, zawsze miałem wrażenie, że słyszę głos któregoś ze szlacheckich pisarzy polskich szesnastego wieku, nawołujący do poprawy Rzeczypospolitej. Przejrzawszy wszystkie prace jego, widzę, iż te wrażenia nie były przypadkowymi: podobieństwo jego, jako pisarza, do tamtoczesnych mężów jest ogromne. Ten sam sposób dowodzenia: przez przypowieści, przez przykłady, przez niespodziewane, proste porównania, wzięte z powszedniego życia - ten sam język obrazowy, prosty, a nie prostacki - i wreszcie, co najważniejsze, ta sama gorliwość święta o dobro ojczyzny, prowadząca pióro jego, jako pisarza, i płomieniąca słowa jego - mówcy."

Antoni Chołoniewski: "Jako pisarz jest Bojko jednym z najpiękniejszych i najciekawszych w swoim rodzaju zjawisk, jakie zna literatura polska. Tej prostoty niewysłowionej, tej tężyzny, tej jędrności, tej powagi i swobody stylu nie ma się po prostu dość, gdy się czyta jego listy, artykuły i przemówienia na sejmie i przy różnych okolicznościach. Jest Bojko, jak niewielu dziś ludzi w Polsce, potomkiem w prostej linii, pisarzy zygmuntowskich. (...) Na pismach Bojki, gdy czas otrząśnie z nich pył aktualności politycznej, gdy obróci się w popiół to, co drażliwe i drażniące, a pozostanie to, co dotyka najogólniejszych i niezmiennych spraw narodowych - będą mogły pokolenia dalsze nie tylko uczyć się myśleć szlachetnie, ale i pisać pięknie, jak na autorach złotego okresu naszych dziejów".

Książka "Gorące słowa. Pisma wybrane" - Jakub Bojko - oprawa twarda - Wydawnictwo UNIVERSITAS.