Główne nurty marksizmu cz. 1. Powstanie

SPIS TREŚCI - CZĘŚĆ I: POWSTANIE

Przedmowa do przedmowy
Przedmowa
Wstęp

I. POWSTANIE DIALEKTYK1
1. Pytanie o przypadkowość istnienia ludzkiego
2. Soteriologia Plotyna
3. Plotyn wobec platonizmu chrześcijańskiego. Pytanie o rację stworzenia
4. Eriugena. Teogonia chrześcijańska
5. Eckhart. Dialektyka deifikacji
6. Cusanus. Sprzeczności bytu absolutnego
7. Boehme. Byt rozdwojony
8. Silesius. Fenelon. Zbawienie w anihilacji
9. Oświecenie. Realizacja człowieka w schemacie naturalizmu
10. Rousseau, Hume. Zniszczenie wiary w lad przyrodzony
11. Kant. Dualizm bytu ludzkiego i jego usuwanie
12. Fichte. Teoria samoprzezwyciężania ducha
13. Hegel. Wędrówka świadomości ku absolutowi
14. Hegel. Wolność jako kres dziejów

II. LEWICA HEGLOWSKA
1. Rozkład heglizmu
2. David Strauss. Początek krytyki religii
3. Cieszkowski i filozofia czynu
4. Bruno Bauer. Filozofia negatywności samowiedzy
5. Arnold Ruge. Polityczna radykalizacja lewicy heglowskiej

III MYŚL MARKSA W NAJWCZEŚNIEJSZEJ FAZIE
1. Młodość i studia
2. Filozofia hellenistyczna w ujęciu heglistów
3. Studia Marksa nad Epikurem. Wolność i samowiedza

IV. HESS I EEUERBACH
1. Hess. Filozofia czynu
2. Hess. Rewolucja i wolność
3. Feuerbach. Alienacja religijna
4. Feuerbach. Druga faza. Źródła religijnego zbłąkania

V. MARKS. WCZESNA PUBLICYSTYKA POLITYCZNA I FILOZOFICZNA
1. Państwo i wolność kultury
2. Krytyka Hegla. Państwo — społeczeństwo — indywidualność
3. Idea emancypacji społecznej
4. Odkrycie proletariatu

VI. RĘKOPISY Z 1844 ROKU. TEORIA PRACY WYOBCOWANEJ. MŁODY ENGELS
1. Krytyka Hegla. Praca jako fundament człowieczeństwa
2. Społeczny i praktyczny charakter poznania
3. Alienacja pracy. Człowiek odczłowieczony
4. Krytyka Feuerbacha
5. Wczesna twórczość Engelsa

VII. ŚWIĘTA RODZINA
l. Komunizm jako tendencja dziejowa. Świadomość proletariatu
2. Postęp i masa
3. Świat potrzeb
4. Tradycja materializmu

VIII. IDEOLOGIA NIEMIECKA
l. Pojęcie ideologii
2. Byt społeczny i świadomość
3. Podział pracy i jego zniesienie
4. Indywidualność i wolność
5. Max Stirner. Filozofia egocentryzmu
6. Krytyka Stirnera. Jednostka i zbiorowość
7. Alienacja a podział pracy
8. Wyzwolenie człowieka a walka klas
9. Epistemologiczny sens teorii świadomości fałszywej

IX. REKAPITULACJA

X. IDEE SOCJALISTYCZNE POŁOWY XIX WIEKU WOBEC SOCJALIZMU MARKSA

l. Powstanie idei socjalistycznej
2; Babuwizm
3. Saintsimonizm
4. Owen
5. Fourier
6. Proudhon
7. Weitling
8. Cabet
9. Blanqui
10. Blanc
11. Marksizm i „socjalizm utopijny"
12. Krytyka Proudhona
13. Manifest komunistyczny

XI. PISMA I WALKI MARKSA I ENGELSA PO 1847 ROKU
1. Wyniki lat pięćdziesiątych
2. Lassalle
3. Międzynarodówka. Bakunin

XII. KAPITALIZM JAKO RZECZYWISTOŚĆ ODCZŁOWIECZONA. NATURA WYZYSKU
1. Spór o stosunek Kapitału do wczesnych pism Marksa
2. Teoria wartości. Tradycja ekonomii klasycznej
3. Podwójna forma wartości i podwójny charakter pracy
4. Fetyszyzm towarowy. Sita robocza jako towar
5. Alienacja pracy i jej wytworu
6. Alienacja procesu uspołecznienia
7. Pauperyzacja klasy robotniczej
8. Natura kapitalizmu i jego misja dziejowa
9. Podział wartości dodatkowej

XIII. SPRZECZNOŚCI KAPITALIZMU I ICH ZNIESIENIE. JEDNOŚĆ RUCHU ZNOSZĄCEGO I METODY
l. Malejąca stopa zysku. Nieuchronny krach kapitalizmu
(2. Ekonomiczna i polityczna walka proletariatu
3. Natura socjalizmu. Jego dwie fazy
4. Dialektyka Kapitału. Całość i część, konkret i abstrakt
5. Dialektyka Kapitału. Świadomość i proces historyczny
6. Komentarz do teorii wartości i teorii wyzysku

XIV. SIŁY SPRAWCZE PROCESU DZIEJOWEGO
1. Siły wytwórcze, stosunki produkcji, nadbudowa
2. Byt społeczny i świadomość
3. Postęp dziejowy i jego sprzeczności
4. Kwestia tak zwanego monistycznego ujęcia zależności społecznych 5. Pojęcie klasy
6. Powstanie klas
7. Funkcje państwa i jego zniesienie
8. Komentarz do materializmu historycznego

XV. DIALEKTYKA NATURY
1. Scjentystyczna orientacja
2. Materializm i idealizm. Zmierzch filozofii
3. Przestrzeń i czas
4. Zmienność natury
5. Wielość form ruchu
6. Przyczynowość i przypadek
7. Dialektyka w przyrodzie i w myśli
8. Ilość i jakość
9. Sprzeczności świata
10. Negacja negacji
11. Krytyka agnostycyzmu
12. Doświadczenie i teoria
13. Względność wiedzy
14. Praktyka—kryterium prawdy
15. Źródła religii

XVI. REKAPITULACJA. KOMENTARZ FILOZOFICZNY
1. Filozofia Marksa i filozofia Engelsa
2. Trzy motywy w marksizmie
3. Marksizm jako źródło leninizmu

SPIS TREŚCI - CZĘŚĆ II: ROZWÓJ

I. MARKSIZM I DRUGA MIĘDZYNARODÓWKA

II. KAROL KAUTSKY I ORTODOKSJA NIEMIECKA

l. Życie i pisma
2. Natura i społeczeństwo
3. Świadomość i rozwój społeczny
4. Rewolucja i socjalizm
5. Krytyka leninizmu
6. Niespójności kautskizmu
7. Nota o Mehringu

III. RÓŻA LUKSEMBURG I LEWICA REWOLUCYJNA
1. Wiadomości biograficzne
2. Teoria akumulacji i nieuchronny upadek kapitalizmu
3. Reforma i rewolucja
4. Świadomość proletariatu i organizacja polityczna
5. Kwestia narodowa

IV. BERNSTEIN I REWIZJONIZM
1. Pojęcie rewizjonizmu
2. Wiadomości biograficzne
3. Prawa dziejowe i dialektyka
4. Rewolucja i „cel ostateczny"
5. Sens rewizjonizmu

V. JEAN JAURES — MARKSIZM JAKO SOTERIOLOGIA
1. Jauresjakokoncyliator
2. Wiadomości biograficzne
3. Metafizyka powszechnej jedności
4. Siły kierownicze historii
5. Socjalizm i republika
6. Marksizm Jauresa

VI. PADŁ LAPARGUE— MARKSIZM HEDONISTYCZNY

VII. GEORGESSOREL— MARKSIZM 1ANSENISTYCZNY

1. Miejsce Sorela
2. Wiadomości biograficzne
3. Racjonalizm przeciw historii. Utopia i mit. Krytyka oświecenia
4. Ricorsi. Separacja klas. Nieciągłość kultury
5. Rewolucja moralna. Konieczności dziejowe
6. Marksizm, anarchizm, faszyzm

VIII. ANTONIOLABRIOLA— PRÓBA ORTODOKSJI OTWARTEJ
1. StylLabrioli
2. Wiadomości biograficzne
3. Wczesne pisma
4. Filozofia historii

IX. LUDWIK KRZYWICKI — MARKSIZM JAKO NARZĘDZIE SOCJOLOGII
1. Wiadomości biograficzne
2. Krytyka biologizmu
3. Perspektywy socjalizmu
4. Duch i produkcja. Tradycja i zmiana

X. KAZIMIERZ KELLES-KRAUZ — ORTODOKSJA NA POLSKĄ MODŁĘ

XI. STANISŁAW BRZOZOWSKI — MARKSIZM JAKO SUBIEKTYWIZM HISTORYCZNY
1. Wiadomości biograficzne
2. Rozwój filozoficzny
3. Filozofia pracy
4. Proletariat, socjalizm, naród
5. Marksizm Brzozowskiego

XII. AUSTROMARKSISCI, KANTYSCI W RUCHU MARKSISTOWSKIM, SOCJALIZM ETYCZNY
l. Pojęcie austromarksizmu
2. Odrodzenie kantyzmu
3. Socjalizm etyczny
4. Kantyzm w marksizmie
5. Austromarksiści: wiadomości biograficzne
6. Adier: transcendentalne podstawy nauk społecznych
7. Adier: krytyka materializmu i dialektyka
8. Adier: świadomość i byt społeczny
9. Byt i powinność
10. Państwo, demokracja, dyktatura
11. Przyszłość religii
12. Bauer: teoria narodu
13. Hilferding: spór o teorię wartości
14. Hilferding: teoria imperializmu

XIII. POCZĄTKI MARKSIZMU ROSYJSKIEGO
1. Ruch umysłowy w epoce Mikołaja I
2. Hercen
3. Czernyszewski
4. Narodnictwo i pierwsze recepcje marksizmu

XIV. JERZY PLECHANOW I KODYFIKACJA MARSIZMU
1. Powstanie ortodoksji marksistowskiej w Rosji
2. Materializm dialektyczny i historyczny
3. Estetyka marksistowska
4. Walka z rewizjonizmem
5. Walka z leninizmem

XV. MARKSIZM W ROSJI DO POWSTANIA BOLSZEWIZMU
1. Lenin: wczesna publicystyka
2. Struve i marksizm legalny
3. Polemiki Lenina w latach 1895-1901

XVI. POWSTANIE LENINEMU
1. Spór o leninizm
2. Partia i ruch robotniczy. Świadomość i spontaniczność
3. Sprawa narodowa
4. Proletariat i burżuazja w rewolucji demokratycznej. Trocki i kwestia „rewolucji permanentnej"

XVII. FILOZOFIA I POLITYKA W RUCHU BOLSZEWICKIM
1. Walki frakcyjne w epoce rewolucji 1905 roku
2. Nowe prądy w życiu umysłowym Rosji
3. Empiriokrytycyzm
4. Bogdanów i empiriokrytycy rosyjscy
5. Filozofia proletariatu
6. Bogotwórstwo
7. Filozof iczna wyprawa Lenina
8. Lenin i religia
9. Noty dialektyczne Lenina

XVIII. LOSY LENINIZMU: OD TEORII PAŃSTWA DO IDEOLOGII PAŃSTWOWEJ
1. Bolszewicy i wojna
2. Dwie rewolucje
3. Początki gospodarki socjalistycznej
4. Dyktatura proletariatu i dyktatura partii
5. Teoria imperializmu i rewolucji
6. Socjalizm i dyktatura proletariatu
7. Trocki o dyktaturze
8. Lenin jako ideolog totalitaryzmu
9. Martow o ideologii bolszewickiej
10. Lenin jako polemista. Geniusz Lenina

SPIS TREŚCI - CZĘŚĆ III: ROZKŁAD

Słowo wstępne

I. PIERWSZA FAZA MARKSIZMU SOWIECKIEGO. POCZĄTKI STALINIZMU
1. Spór o stalinizm
2. Periodyzacja stalinizmu
3. Stalin. Wczesna kariera i droga do władzy
4. Teoria socjalizmu w jednym kraju
5. Bucharin i ideologia NEP-u. Spór ekonomiczny lat dwudziestych

II. SPORY TEORETYCZNE W MARKSIZMIE SOWIECKIM LAT DWUDZIESTYCH
1. Ogólna sytuacja umysłowa
2. Bucharin jako filozof
3. Deborin i spory filozoficzne w marksizmie sowieckim lat dwudziestych

III. MARKSIZM JAKO IDEOLOGIA PAŃSTWA SOWIECKIEGO
1. Sens ideologiczny „wielkich czystek"
2. Stalinowska kodyfikacja marksizmu
3. Komintern i ideologiczna rekonstrukcja międzynarodowego komunizmu

IV. KRYSTALIZACJA POWOJENNA MARKSIZMU-LENINIZMU
1. Interiudium wojenne
2. Nowa ofensywa ideologiczna
3. Dyskusja filozoficzna w 1947 roku
4. Dyskusja ekonomiczna
5. Marksizm-leninizm w fizyce i kosmologii
6. Marksistowsko-leninowska genetyka
8. Stalin o językoznawstwie
9. Stalin o ekonomii sowieckiej
10. Ogólne cechy kultury stalinowskiej ostatniego okresu
11. Status poznawczy diamalu
12. Korzenie i sens stalinizmu. Kwestia „nowej klasy"
13. Marksizm europejski w ostatniej fazie stalinizmu

V.TROCKI
1. Losy na wygnaniu
2. Analiza systemu sowieckiego, biurokracji i „termidora"
3. Bolszewizm i stalinizm. Idea demokracji sowieckiej
4. Ocena polityki ekonomicznej i międzynarodowej Związku Radzieckiego
5. Faszyzm, demokracja, wojna
6. Wyniki

VI. ANTONIO GRAMSCI — REWIZJONIZM KOMUNISTYCZNY
1. Wiadomości biograficzne
2. Samowystarczalność historii, relatywizm historyczny
3. Krytyka „ekonomizmu". Przewidywanie i wola
4. Krytyka materializmu
5. Intelektualiści i walka klas. Pojęcie hegemonii
6. Organizacja i ruch masowy. Społeczeństwo przyszłości
7. Resume

VII. GEORGLUKACS— ROZUM NA SŁUŻBIE DOGMATU
1. Życie i rozwój umysłowy. Wczesne pisma
2. Całość i część. Krytyka empiryzmu
3. Podmiot i przedmiot historii. Teoria i praktyka. Byt i powinność Krytyka neokantyzmu i ewolucjonizmu
4. Krytyka dialektyki natury i teorii odbicia. Pojęcie reifikacji
5. Świadomość klasowa i organizacja
6. Krytyka irracjonalizmu
7. Całość, mediacja i mimesis jako kategorie estetyczne
8. Realizm, socrealizm, awangarda
9. Odkrycie mitologii marksistowskiej. Komentarz
10. Lukacs jako stalinowiec i jako krytyk stalinizmu

VIII. KARL KORSCH
1. Wiadomości biograficzne
2. Teoria i praktyka. Ruch i ideologia. Relatywizm historyczny
3. Trzy fazy marksizmu
4. Krytyka Kautsky`ego
5. Krytyka leninizmu
6. Nowy marksizm

IX. LUCIEN GOLDMANN
1. Życie i pisma
2. Strukturalizm genetyczny. Pojęcie światopoglądu i świadomości klasowej
3. Światopogląd tragiczny
4. Goldmann a Lukacs. Komentarz do strukturalizmu genetycznego

X. SZKOŁA FRANKFURCKA I TEORIA KRYTYCZNA
1. Wiadomości historyczne
2. Zasady teorii krytycznej
3. Dialektyka negatywna
4. Krytyka egzystencjalnego autentyzmu
5. Krytyka oświecenia
6. Eric Fromm
7. Kontynuacja teorii krytycznej. Jiirgen Habermas
8. Konkluzja

XI. HERBERT MARCUSE — MARKSIZM JAKO UTOPIA NOWEJ LEWICY
1. Hegel i Marks przeciw pozytywizmowi
2. Krytyka kultury współczesnej
3. Człowiek jednowymiarowy
4. Rewolucja przeciw wolności
5. Komentarz

XII. ERNEST BLOCH — MARKSIZM JAKO GNOZA FUTURYSTYCZNA
1. Życie i pisma
2. Idea przewodnia
3. Małe i wielkie sny na jawie
4. Marksizm jako „utopia konkretna"
5. Śmierć jako antyutopia. Boga nie ma, ale będzie
6. Materia i materializm
7. Prawo naturalne
8. Polityczna orientacja Blocha
9. Konkluzja i komentarz

XIII. RZUT OKA NA PRZEMIANY MARKSIZMU LAT OSTATNICH
1. Tak zwana destalinizacja
2. Rewizjonizm wschodnioeuropejski
3. Rewizjonizm jugosłowiański
4. Rewizjonizm i ortodoksja we Francji
5. Marksizm i nowa lewica
6. Marksizm chłopski Mao Tse-tunga

Epilog
Epilog do epilogu
Indeks nazwisk