Geometrie kultury według René Girarda

Opis książki:

Monografia podzielona jest na trzy rozdziały, wstęp oraz podsumowanie. Celem kolejnych rozdziałów jest przede wszystkim uchwycenie linii rozwojowej i głównych idei w myśli francuskiego uczonego w kontekście wybranej literatury krytycznej i literatury tematu.

W przypadku rozdziału pierwszego jest to przedstawienie koncepcji mimesis w odniesieniu do Girardiańskiego trójkąta mimetycznego i konfliktogennych zachowań naśladowczych. Rozpoczynam od samej charakterystyki pojęcia mimetyzmu w złożonej terminologii Girarda, by następnie skomentować jego wizję funkcji mimetyczności i jej sposobu przejawiania się w psychospołecznej rzeczywistości, czym jest trójkąt mimetyczny. Uzyskując w ten sposób pewną podstawę badawczą, podejmuję próbę ulokowania Girardiańskiej koncepcji mimetyczności w kontekście Platońskiej mimesis, do której Girard chętnie odwoływał się w swoich wczesnych pracach. Rozważania nad mimetycznością nie byłyby jednak pełne bez umocowania ich także w innych kontekstach, o decydującym znaczeniu dla myśli Girarda; jest to literatura zachodnia, wybrane nurty filozoficzne oraz psychoanalityczne koncepcje Freuda i tezy z zakresu teorii kultury Denisa de Rougemonta.

Rozdział drugi został poświęcony problematyce mechanizmu kozła ofiarnego i zjawisku, którym jest kozioł ofiarny. Jest to tematyka pozornie najbardziej spopularyzowana w badaniach nad dorobkiem Girarda, lecz jednocześnie traktowana najbardziej pobieżnie przez większość krytyki. Warto więc wskazać proces myślowy, który doprowadził Girarda do ostatecznych konkluzji. Poddaję tu również analizie zogniskowane wokół idei kozła ofiarnego Girardiańskie interpretacje kulturowych uwarunkowań powstania zakazów, koncepcje funkcji mitu oraz rytuału.

W rozdziale trzecim, skupionym wokół antropologii teologicznej Girarda, prezentuję, wraz z komentarzem, nowatorstwo judeochrześcijańskiego monoteizmu w zakresie podejścia do ofiar i rytuałów ofiarniczych, ewolucję myśli Girarda związanej z postulowanym przez niego odczytaniem Ofiary Krzyża i bliskie związki tez Girarda z tzw. teologią dramatyczną w kontekście teologicznego namysłu nad rolą mimetyczności w relacji między boskością a podmiotem ludzkim. Ze względu na bogactwo otwierających się możliwości interpretacji teorii mimetycznej w zakresie myśli teologicznej mój komentarz jest przede wszystkim próbą zasygnalizowania tych tendencji. Rozdział kończy się przedstawieniem i skomentowaniem Girardiańskiego odczytania traktatu O wojnie Carla von Clausewitza; ostatni podrozdział związany jest więc tematycznie przede wszystkim z książką Achever Clausewitz, opublikowaną przez Girarda po wydarzeniach z 11 września 2001 roku.

Monografia kończy się podsumowaniem całości w odniesieniu do proponowanych w tytule zawikłanych „geometrii” kultury.

Z Wprowadzenia

Książka "Geometrie kultury według René Girarda" - Maria Korusiewicz - oprawa miękka - Wydawnictwo Naukowe ŚLĄSK. Książka posiada 243 stron i została wydana w 2015 r.