Filozofia przedsokratejska

Opis książki:

Książkę tę kierujemy przede wszystkim do czytelnika zainteresowanego wczesną grecką myślą nie tylko przypadkowo. Pragnęliśmy jednak, przekładając wszystkie oryginalne fragmenty i odsyłając pewne szczegółowe rozważania do przypisów, by przydała się także tym studentom i badaczom historii filozofii lub nauki, którzy nie poznali dotychczas tej ważnej i fascynującej dziedziny. Należy podkreślić dwie sprawy. Po pierwsze, zajmujemy się tylko najważniejszymi "filozofami przyrody" oraz ich poprzednikami, rozważającymi przede wszystkim naturę (physis) i spójność rzeczy jako całości. Wieki VI i V przed Chrystusem były jednak także okresem rozwoju bardziej specjalistycznych badań naukowych, głównie matematycznych, astronomicznych, geograficznych, medycznych i biologicznych. Zajmowaliśmy się nimi - ze względu na rozmiar tej pracy, a w pewnej mierze również na brak źródeł - o tyle tylko, o ile interesowali się nimi najważniejsi fizycy. Nie ujęliśmy także sofistów, gdyż ich pozytywny wkład do filozofii, często wyolbrzymiany, sprowadza się zasadniczo do teorii poznania oraz semantyki. Po wtóre, nie zamierzaliśmy tworzyć ortodoksyjnej wykładni, jeśli w ogóle można o tym myśleć w dziedzinie, w której poglądy zmieniają się tak szybko. Często woleliśmy przedstawić nasze zdanie, wspominając jednak również o innych interpretacjach rozważanych kwestii. Zawsze też staraliśmy się podać, jakie materiały pomogą czytelnikowi wyrobić sobie własny pogląd. Rozdziały poświęcone jońskiej tradycji i jej poprzednikom oraz atomistom i Diogenesowi, a także nota o źródłach są autorstwa Geoffreya Kirka, a o filozofii italskiej, Anaksagorasie i Archelaosie pisał John Raven. Obaj autorzy oczywiście zaplanowali całość, byli też dla siebie wzajem nader wnikliwymi krytykami. Musimy przyznać, że rozdziały i podrozdziały książki znacznie się różnią długością. Kiedy dowody są pełniejsze i czytelniejsze, zwłaszcza gdy przetrwały ważne fragmenty - na przykład Parmenidesa - komentarz może być krótszy. Kiedy jednak dowody są mniej liczne i mogą wprowadzać w błąd, jak w wypadku Anaksymandra lub pitagorejczyków, nasze wyłożenie musi być dłuższe i dokładniejsze. Szczególnie pierwszy rozdział, poświęcony często zaniedbywanej części tematu, jest prawdopodobnie w niektórych miejscach bardziej drobiazgowy, niżby tego w tym wypadku wymagała waga zagadnienia, dlatego też niespecjalistom radzimy zostawić lekturę tej części na koniec. Przytaczaliśmy tylko najważniejsze teksty, nieuchronnie kierując się osobistym wyborem. Aby się zapoznać z niemal kompletnym zbiorem fragmentów i świadectw, czytelnik powinien sięgnąć po Die Fragmente der Yorsokratiker H. Dielsa i W. Kranza. Odwołujemy się do tego podstawowego dzieła za pomocą skrótu DK. Jeżeli obok wzmianki o źródle fragmentu pojawia się numer z tego zbioru (np. DK 28 A 12), oznacza to, że tekst jest w nim obszerniejszy. Nie podawaliśmy takich odniesień, kiedy u Dielsa-Kranza nie ma większych partii oryginalnego tekstu oraz w wypadku fragmentów (ich numery zawsze są zgodne z numeracją części B Die Fragmente der Yorsokratiker). Jeżeli w tekście pojawiają się uzupełnienia bez dodatkowych uwag, pochodzą zazwyczaj od Dielsa; można wówczas sięgnąć do jego komentarza w DK. Jesteśmy oczywiście zobowiązani za sugestie i pomoc wielu przyjaciołom oraz autorom piszącym przed nami - E. Zellerowi, J. Burnetowi, F. Cornfor-dowi, W. Rossowi i H. Chernissowi. Nasz dług wielokrotnie w tej książce odnotowaliśmy. Nieocenioną pomocą były dla nas liczne kompetentne uwagi F. Sandbacha, który przeczytał ostateczną wersję książki. Jemu też mamy zaszczyt dedykować tę niegodną jego uwagi pracę. Cambridge maj 1957 Geoffrey Kirk John Raven

(Z PRZEDMOWY DO DRUGIEGO WYDANIA) Jest w tej edycji wiele istotnych zmian. Malcolm Schofield od nowa napisał rozdziały o eleatach i pitagorejczykach, za sprawą badań filozofów szkoły analitycznej nad eleatami oraz studiów (przede wszystkim Waltera Burkerta) nad pitagorej czy karni. Rezultaty tych badań kazały na nowo rozważyć pogląd Cornforda i Ravena na związki między obiema szkołami. W tej właśnie części książki przedstawiono postać Alkmajona. Również od nowa Schofield opracował część poświęconą Empedoklesowi, by uwzględnić nowe interpretacje J. Bollacka, G. Zuntza i innych badaczy, a zarazem spory przez nie wywołane. Mamy nadzieję, że czytelnik uzna za praktyczniejszy obecny układ fragmentów Empedoklesa, prawdopodobnie zgodny z oryginalną kolejnością. Rozdział poświęcony Anaksagorasowi pozostał natomiast w większości w tej postaci, w jakiej wyszedł spod pióra J. Ravena. M. Schofield zaznaczył w przypisach, jak jego własne poglądy mogą się niekiedy różnić (por. jego Ań Essay on Anaxa-goras, Cambridge, 1980), było jednak wspólnym życzeniem trójki autorów, aby rozdział pozostał zasadniczo w pierwotnej wersji. Bez zmian zostawiliśmy rozdział o Archelaosie, a część poświęconą Diogenesowi rozszerzyliśmy zaledwie o jeden przypis. W rozdziale poświęconym atomistom Schofield na nowo napisał o teoriach metafizycznych zasad, atomów, próżni i wagi atomów (aby uwzględnić wyniki badań D. Furleya, J. Barnesa, D. OBriena i innych badaczy) oraz o koncepcjach epistemologicznych i etycznych. Autorem części poświęconej etyce jest przede wszystkim J. Procope, któremu gorąco dziękujemy. G. Kirk dokładnie przejrzał pierwszą część książki, lecz tylko niektóre fragmenty należało napisać od nowa. Pierwszy rozdział, o pionierach filozofii, ma zmieniony układ, jest też krótszy i niekiedy uproszczony, dodaliśmy natomiast podrozdziały o nowych źródłach orfickich, kosmogonicznym fragmencie Alkmana oraz przejściu od mitów do filozofii. Ukazało się ostatnio mnóstwo publikacji o Milezyjczykach, Ksenofanesie i Heraklicie, ale wyniki badań są nieznaczne w porównaniu z efektami studiów nad pitagorejczykami, eleatami i Empedoklesem. Uwzględniliśmy w szczególności rezultaty badań C. Kahna nad Anaksymandrem i Heraklitem oraz wnioski J. Barnesa i W. Guthriego, ale interpretacja i wyłożenie, mimo licznych zmian dotyczących szczegółów, nie zostały w większym stopniu zmienione. Potwierdza to ogólne przekonanie, że potraktowanie tematu oraz główne tezy nie powinny być zmienione, z wyjątkiem koniecznych poprawek. Zgadza się to także ze zdaniem Kirka, że poza "tumanem bitewnego pyłu" nie widać wielkiego postępu w badaniach nad wczesnymi greckimi myślicielami. Zdecydowanym ulepszeniem tej edycji, zwłaszcza dla czytelników korzystających raczej z przekładów niż greckiego oryginału, jest włączenie przekładów do tekstu. N. O Sullivan sporządził nowy Index Locorum, za co autorzy są bardzo wdzięczni. Miło nam ponownie zadedykować książkę F. Sandbachowi, którego głęboka wiedza spotyka się z jeszcze większym uznaniem niż wówczas. Czerwiec 1983 Geoffrey Kirk Malcolm Schofield

Książka "Filozofia przedsokratejska" - Geoffrey Kirk, John Raven, Malcolm Schofield - oprawa miękka - Wydawnictwo brak danych.