Eurazjatyzm. Z dziejów rosyjskiego misjonizmu. Monografie FNP. Seria humanistyczna

Opis książki:

l. O POJĘCIACH
"Eurazja" w polskiej encyklopedii to "największy kontynent na kuli ziemskiej, w skład którego wchodzą dwie części świata: Europa i Azja - 54,6 min km2". Słownik geografii świata uzupełnia tę informację - "termin Eurazja wprowadzony [został] przez geologa Edwarda Suessa, ze względu na brak wyraźnych granic między tymi dwoma częściami świata". Pojęcie "Eurazja" stosuje się przede wszystkim w badaniach geograficznych, geologicznych, klimatologicznych i biogeograficznych.
W leksykonie Idee w Rosji Euroazja to pojęcie stworzone przez Euroazjatów -jeden z nurtów antyokcydentalizmu rosyjskiego.
Dla Rosjan słowo Jewrazija jest pojęciem nie tylko geograficznym, lecz także historyczno-kulturowym i ideologicznym, a więc daleko wykraczającym poza obszar geografii. Jewrazijstwo - według definicji S. Połowinkina5 - to "ideowy i społeczno-polityczny ruch emigracyjny, próbujący uzasadnić przyczyny rewolucji lutowej i rewolucji październikowej 1917 oraz znaleźć sposób obalenia władzy bolszewickiej".
Termin "eurazjaci" występuje w literaturze przedmiotu w kilku wariantach i oznacza u wszystkich polskich badaczy to samo - wyznawców koncepcji ukształtowanych w nurcie polityczno-społecznym zwanym "eurazjatyzmem" ("euroazjatyzmem"). Eurazję zamieszkuj; nie "Eurazjaci", lecz "narody świata euroazjatyckiego))". Paradowski pisze o "narodach" zasiedlających "etnokulturową przestrzeń Rosji-Eurazji". "Eurazjatami" będę nazywać zwolenników koncepcji wypracowanych przez "eurazjatyzm", a pisząc o mieszkańcach Eurazji, będę używać sformułowania "narody Eurazji". W rosyjskiej literaturze przedmiotu termin je-wrazijcy, podobnie jak w literaturze polskiej, oznacza wyznawców ideologii eurazjatyckiej. Jedynie Igor Sawkin doszedł do oryginalnego wniosku, zcjewrazijcy to nie tylko zwolennicy, ale i przeciwnicy eurazjatyzmu.
Polscy badacze eurazjatyzmu stosują różną terminologię: Andrzej de Eazari w książce Czy Moskwa będzie Trzecim Rzymem Studia o nacjonalizmie rosyjskim pisze o "Euroazji" i "euroazjatach". Marian Zdziechowski badał koncepcje "eurazjatystów", Andrzej Drawicz pisał o "eurazjatyzmie", podobnie jak Zdziechowski. Marian Uzdowski w swojej broszurze omówił "eurazjanizm". Andrzej Andrusiewieź wspomina o "euroazjatyzmie". Hanna Kowalska pisze o "euroazjanizmie". Lucjan Suchanek bada koncepcje "euroazjanistów". Jarosław Bratkiewicz, podobnie jak Zdziechowski, pisze o "eurazjaty stach" i "koncepcji eurazjatyckiej jako zmodyfikowanej formule sowieckiej". Ryszard Paradowski stosuje termin "eurazjatyzm". Roman Backer również. Stanisław Jedynak także opisuje "eurazjatyzm" jako "nową ideologię Rosji".
Określenie światopoglądu eurazjatów terminem "eurazjatyzm" uważam za najwłaściwsze gdyż:
l) Zarówno w języku polskim, jak i rosyjskim obszar geograficzny, o którym mówią wyznawcy eurazjatyzmu nazywany jest Eurazją, nie zaś Euroazją. Rosyjskie słowo Jewrazija powstało z połączenia słów Jewropa i Azija. Jeśli Rosjanie nie zachowali w tym połączeniu samogłoski "a", należy ją także pominąć w przekładzie słowa Jewrazija na język polski. Tłumaczenie terminu jest wtedy bliższe terminologii oryginalnej. Wśród polskich badaczy tylko Uzdowski stosował termin "eurazjanizm". Termin-kalka z języka angielskiego (eurasianism), mimo iż, podobnie jak termin "eurazjatyzm", nie przypomina rosyjskiego brzmienia słowa jewrazijstwo, wydaje się bardziej uzasadniony niż termin "euroazjanizm".
2) Z punktu widzenia fonetyki, rdzeń "eura-" jest znacznie łatwiejszy w artykulacji niż rdzeń euroa. Ma to znaczenie, gdyż istnieje termin "neoeurazjaci". Paradowski określa nim współczesnych wyznawców eurazjatyzmu. Istnieje także termin "neoneoeurazjaci". Irkuccy dziennikarze, Witalij Kamyszew i Gleb Turuchanow, określają w ten sposób członków organizacji politycznej Jewrazijskij mir. Zdaniem dziennikarzy, program polityczny tej organizacji wykracza bardzo daleko poza program pierwszych eurazjatów, dlatego są "neoneoeurazjatami". Twórczość literacka i wystąpienia polityczne "neoeurazjatów" i "neoneoeurazjatów" dostarczają wciąż nowego materiału do badań, zatem prawdopodobnie coraz więcej będzie się mówiło i pisało o "neoeurazjatyzmie" jako kontynuacji bądź nawiązaniu do "eurazjatyzmu". Mówienie i pisanie o "neoeuroazjatyzmie", a tym bardziej o "neoneoeuroazjatyzmie" byłoby bardzo niewygodne.
3) Marian Zdziechowski - pierwszy badacz eurazjatyzmu - stosował termin "eurazjatyzm".

Książka "Eurazjatyzm. Z dziejów rosyjskiego misjonizmu. Monografie FNP. Seria humanistyczna" - Iwona Massaka - oprawa twarda - Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Książka posiada 236 stron i została wydana w 2001 r.