Dzieje Rzymu. Tom 1-2

Spis ilustracji
Spis map i planów
Przedmowa do trzeciego wydania
Przedmowa do drugiego wydania

CZĘŚĆ I ITALIA PRZED RZYMIANAMI

Rozdział I Środowisko geograficzne dziejów rzymskich
1. Region śródziemnomorski
2. Italia
Rozdział II Najdawniejsi mieszkańcy Italii
1. Człowiek epoki kamiennej
2. Człowiek epoki brązu
3. Epoka żelaza i „willanowiańczycy"
4. Ludy i języki Italii
Rozdział III Grecy i Etruskowie w archaicznej Italii
1. Grecy
2. Kim byli Etruskowie?
3. Cywilizacja etruska
4. Ekspansja etruska

CZĘŚĆ II PODBÓJ ITALII PRZEZ RZYMIAN

Rozdział IV Lacjum i Rzym
1. Geografia Lacjum
2. Najdawniejsze dzieje Lacjum
3. Rzym. Położenie miasta
4. Początki Rzymu wedle tradycji
5. Początki Rzymu: od wioski do miasta
Rozdział V Rzym w czasach królewskich
1. Królowie i tradycja
2. Miasto (Urbs)
3. Życie gospodarcze w okresie królewskim
4. Pierwotna religia Rzymian
5. Podziały społeczne i polityczne
6. Monarchia
7. Ewolucja organizacji wojska i instytucji politycznych
8. Rzym i jego sąsiedzi
9. Zmierzch panowania Etrusków w Rzymie
Rozdział VI Źródła do wczesnych dziejów Rzymu
1. Świadectwa pisane
2. Tradycja ustna
3. Źródła literackie
Rozdział VII Konflikt stanów. Pierwszy etap
1. Początki ustroju republikańskiego
2. Stosunki gospodarcze
3. Plebejska organizacja antypatrycjuszowska
4. Kodeks XII Tablic
5. Poprawa sytuacji plebejuszy
Rozdział VIII Wojny wczesnej Republiki
1. Rzym i Lacjum
2. Sabinowie, Ekwowie i Wolskowie
3. Podbój Wejów
4. Oblężenie Rzymu przez Galów
Rozdział IX Konflikt stanów. Drugi etap
1. Ponowny wybuch waśni po wojnie galijskiej
2. Ustawodawstwo gospodarcze
3. Sukcesy plebejuszy
4. Arystokracja pafrycjuszowsko-plebejska
5. Nowy ustrój państwa
6. Podsumowanie
Rozdział X Wojny z Latynami, Samnitami i Pyrrusem
1. Supremacja Rzymu w Italii środkowej
2. Sabelowie mówiący po oskijsku
3. Pierwsza wojna samnicka i wielka wojna latyńska
4. Druga wojna samnicka
5. Trzecia wojna samnicka
6. Wojna z Tarentem i Pyrrusem
Rozdział XI Państwo rzymskie w III wieku p.n.e.
1. Ustrój rzymski: wady
2. Zasady działania ustroju rzymskiego
3. Podbój Italii
4. Polityczna organizacja Italii
5. Sytuacja gospodarcza Rzymu i Italii
6. Architektura i sztuka
7. Życie społeczne i religijne
8. Początki literatury rzymskiej

CZĘŚĆ III PODBÓJ ŚWIATA ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO

Rozdział XII Pierwsza wojna punicka i podbój Italii północnej
1. Źródła
2. Państwo kartagińskie
3. Sprawa Messany
4. Nowe cele wojenne Rzymu
5. Inwazja na Afrykę
6. Drugi etap działań na Sycylii
7. Pierwsza wojna punicka. Wnioski
8. Zdobycie Sardynii i Korsyki
9. Ostatnia inwazja galijska
10. Wojny iliryjskie
Rozdział XIII Druga wojna punicka
1. Podboje kartagińskie w Hiszpanii
2. Zatarg o Sagunt
3. Najazd Hannibala na Italię. Kanny
4. Rzym po klęsce pod Pannami
5. Przebieg wojny w Italii po bitwie pod Kannami
6. Wojna w Grecji i na Sycylii
7. Seypionowie w Hiszpanii
8. Wojna w Afryce
9. Podsumowanie
Rozdział XIV Podboje w zachodniej strefie Morza Śródziemnego
1. Ekspansja terytorialna Rzymu
2. Podbój Galii Przedalpejskiej
3. Wojny liguryjskie
4. Wojny hiszpańskie w latach 197—179 p.n.e.
5. Wojny hiszpańskie w latach 154—133 p.n.e.
6. Rzym, Kartagina i Numidia
7. Trzecia wojna punicka
Rozdział XV Wojny macedońskie
1. Najdawniejsze kontakty Rzymu z Grecją
2. Pierwsza wojna macedońska
3. Kwestia Pergamonu i Rodos
4. Druga wojna macedońska
5. Antioch III i Etolowie
6. Trzecia wojna macedońska
7. Czwarta wojna macedońska
8. Rzym i Grecja
Rozdział XVI Wojny Rzymu w Azji w II stuleciu
1. Geneza wojny z Antiochem
2. Pierwsza kampania rzymska w Azji
3. Rzym wkracza na azjatycką scenę polityczną
4. Rzymianie w Azji Mniejszej (do 129 roku p.n.e.)
5. Stosunki z Syrią i Egiptem
Rozdział XVII Administracja prowincjonalna
1. Klienci Rzymu
2. Sytuacja prawna ludności prowincji
3. Namiestnicy prowincji
4. Służba wojskowa i system podatkowy w prowincjach
5. Wady rzymskiej administracji prowincjonalnej
6. Próby reform
Rozdział XVIII Polityka wewnętrzna w II stuleciu
1. Zgromadzenie ludowe
2. Nowa arystokracja
3. Ugrupowania polityczne w Rzymie
4. Władza wykonawcza
5. Reformy wymiaru sprawiedliwości
6. Administracja finansowa
7. Rzym
8. Italia
9. Sprawy zagraniczne. Armia
Rozdział XIX Społeczeństwo rzymskie w II stuleciu
1. Rolnictwo
2. Praca niewolnicza w rolnictwie
3. Wytwórczość i handel
4. Życie prywatne Rzymian
5. Stolica
6. Sztuka rzymska i italska
7. Wczesna poezja łacińska
8. Początki prozy literackiej
9. Nauka i filozofia
10. Religia

CZĘŚĆ IV ZMIERZCH REPUBLIKI

Rozdział XX Tyberiusz i Gajusz Grakchowie
1. Tyberiusz Grakchus. Jego program polityczny
2. Prawo agrarne Tyberiusza Grakcha
3. Pierwsza kontrakcja senatu
4. Pierwszy projekt ustawy o pełnym obywatelstwie dla Italików
5. Reformy społeczne Gajusza Grakcha
6. Ustawodawstwo polityczne Gajusza Grakcha
7. Druga kontrakcja senatu
8. Podbój Galii Narbońskiej
Rozdział XXI Mariusz. Reforma armii rzymskiej
1. Restauracja rządów senatu
2. Sytuacja we wschodnim regionie śródziemnomorskim
3. Wojna z Jugurtą: pierwsza faza
4. Wojna z Jugurtą. Metellus i Mariusz
5. Inwazja Cymbrów i Teutonów
6. Saturninus. Szósty konsulat Mariusza
Rozdział XXII Wojny ze sprzymierzeńcami w Italii w latach 91—83 p.n.e.
1. Trybunat Liwiusza Druzusa
2. Konfederacja italska przeciwko Rzymowi
3. Wojna ze sprzymierzeńcami
4. Trybunat Sulpicjusza Rufusa
5. Rzym w rękach Sulli i Cynny
6. Rządy Cynny
Rozdział XXIII Jedynowładztwo L. Korneliusza Sulli
l. Rozwój sytuacji w Azji Mniejszej do 88 roku
2. Pierwsza wojna z Mitrydatesem
3. Powrót Sulli
4. Odwet Sulli: proskrypcje
5. Reformy Sulli
6. Miejsce Sulli w dziejach rzymskich
Rozdział XXIV Niepowodzenie prób odrodzenia Republiki
1. Nadzieje lat siedemdziesiątych
2. Bunt Lepidusa i jego następstwa
3. Wojna z Kw, Sertoriuszem
4. Wojna niewolnicza w Italii
5. Zamach stanu Pompejusza
6. Krassus, Cezar i Katylina
7. Spisek Katyliny
8. Concordia ordinum
9. Pierwszy triumwirat i pierwszy konsulat Cezara
Rozdział XXV Wojny Lukullusa, Pompejusza i Krassusa
1. Walki z piratami
2. Podboje Lukullusa w Azji Mniejszej
3. Kampanie Lukullusa w Armenii
4. Nowy porządek polityczny na Wschodzie
5. Wojna Krassusa z Fartami
Rozdział XXVI Podbój Galii przez Cezara i upadek pierwszego triumwiratu
1. Galia i ludy galijskie
2. Cezar nad Renem i kanałem La Manche
3. Najazdy Cezara na Germanię i Brytanię
4. Podbój Galii
5. Pierwszy kryzys triumwiratu
6. Spotkanie w Lukce. Dyktatura Pompejusza
7. Drugi kryzys triumwiratu
Rozdział XXVII Droga Cezara do jedynowładztwa
1. Działania zbrojne w 49 roku p.n.e.
2. Dyrrachium i Farsalos
3. Bellum Alexandrinum
4. Tapsus i Munda
5. Próby odbudowy państwa
6. Polityka zagraniczna Cezara. Inne reformy
7. Pozycja Cezara w ustroju rzymskim
8. Osobowość Cezara i jego dzieło
Rozdział XXVIII Drugi triumwirat
1. Krótkie rządy Antoniusza
2. Filipiki Cycerona. Walki pod Mutiną
3. Zamach stanu Oktawiana. Pakt z Antoniuszem
4. Proskrypcje. Bitwa pod Filippi
5. Wojny: Peruzja i Brundisium
6. Wojna Oktawiana z Sekstusem Pompejuszem
7. Antoniusz na Wschodzie
8. Akcjum
9. Kilka słów o triumwirach
Rozdział XXIX Społeczeństwo rzymskie w I wieku
1. Przemiany w rolnictwie rzymskim
2. Wytwórczość i handel
3. Poziom życia
4. Życie społeczne
5. Budownictwo i sztuka
6. Literatura łacińska. Poezja
7. Prozaicy łacińscy
8. Nauka i filozofia
9. Religia

TOM II

CZĘŚĆ V OKRES ŚWIETNOŚCI CESARSTWA RZYMSKIEGO

Rozdział XXX Działalność reformatorska Augusta. Rzym i Italia
1. Pierwsze reformy (29—23 rok p.n.e.)
2. Drugi etap reform Augusta
3. Reorganizacja władzy wykonawczej
4. Miasto Rzym
5. Italia
6. Ustawodawstwo społeczne
7. Ludi Saeculares
Rozdział XXXI Imperium rzymskie za czasów Augusta
1. Granice państwa rzymskiego
2. Afryka i Morze Czerwone
3. Azja Mniejsza. Nad Eufratem
4. Europa Zachodnia
5. Kraje naddunajskie
6. Reformy wojskowe
7. Prowincje
8. Administracja finansowa
9. Sukcesja
10. Charakterystyka pryncypatu Augusta
11. Wnioski
Rozdział XXXII Dynastia julijsko-klaudyjska. Sytuacja wewnętrzna
1. Tyberiusz (13—37 rok n.e.)
2. Kaligula (37—41 r.)
3. Klaudiusz (41—54 r.)
4. Neron (54—68 r.)
5. Przemiany ustrojowe
6. Finanse
7. Rzym i Italia
Rozdział XXXIII Imperium rzymskie za panowania dynastii julijskklaudyjskiej
1. Afryka
2. Judea
3. Armenia i Partia
4. Kraje naddunajskie
5. Germania
6. Podbój Brytanii`
7. Prowincje
8. Wnioski
Rozdział XXXIV Społeczeństwo rzymskie za pierwszych cesarzy
1. Rolnictwo
2. Wytwórczość i handel
3. Życie w miastach
4. Architektura i sztuka
5. Literatura. Charakterystyka ogólna
6. Poezja łacińska
7. Proza łacińska
8. Religia
Rozdział XXXV „Rok czterech cesarzy"
1. Bunt przeciwko Neronowi
2. Galba
3. Otho
4. Witeliusz
5. Podsumowanie
Rozdział XXXVI Dynastia flawijska
1. Sylwetki cesarzy flawijskich
2. Reformy ustrojowe
3. Administracja
4. Wojna żydowska
5. Rewolta Cywilisa i Klassykusa
6. Dalsze podboje w Brytanii
7. Granice reńskie i dunajskie
8. Wschód
9. Prowincje
10. „Opozycja" przeciwko cesarzom flawijskim
Rozdział XXXVII „Pięciu dobrych cesarzy". Administracja państwa
1. Sylwetki cesarzy
2. Reformy ustrojowe
3. Administracja municypalna
4. Cesarska administracja finansowa
5. Prowincje
Rozdział XXXVIII „Pięciu dobrych cesarzy". Sprawy zagraniczne
1. Polityka zagraniczna
2. Afryka
3. Armenia i Partia
4. Judea
5. Dacja
6. Wojny markomańskie
7. Brytania
8. Armia rzymska
9. Wnioski
Rozdział XXXIX Społeczeństwo rzymskie w latach 70—180 n.e.
1. Rolnictwo
2. Wytwórczość i handel
3. Urbanizacja
4. Budownictwo
5. Sztuka
6. Obyczaje
7. Kariera łaciny i greki
8. Poezja łacińska
9. Proza łacińska
• 10. Filozofia i religia
11. Chrześcijaństwo
12. Walka z chrześcijaństwem
13. Podsumowanie
Rozdział XL Kommodus i Sewerowie
1. Panowanie Kommodusa (180—192 r.)
2. Wojny domowe w latach 193—197
3. Wojny i reformy militarne Septymiusza Sewera
4. Reformy wewnętrzne Septymiusza Sewera
5. Karakalla (211—217 r.)
6. Sewer Aleksander (222—235 r.)
7. Wiek Sewerów

CZĘŚĆ VI ZMIERZCH CESARSTWA RZYMSKIEGO

Rozdział XLI Kryzys Cesarstwa w III wieku
1. Okres anarchii militarnej
2. Najazd barbarzyńców na Cesarstwo
3. Odzyskanie dawnych granic
Rozdział XLII Dioklecjan i Konstantyn
1. Dioklecjan. Tetrarchia
2. Droga Konstantyna do władzy
3. Konstantyn i Licyniusz
4. Powstanie monarchii absolutnej
5. Cesarze oraz władze wykonawcze
6. Reformy finansowe
7. Przymusowa służba dla państwa
8. Obrona granic. Reforma wojskowa
9. Podsumowanie
Rozdział XLIII Przemiany gospodarcze, kulturalne i religijne
1. Sytuacja gospodarcza
2. Architektura i sztuka
3. Społeczeństwo u schyłku Cesarstwa
4. Oświata i piśmiennictwo
5. Literatura łacińska i grecka
6. Religie
7. Chrześcijaństwo prześladowane i tryumfujące
Rozdział XLIV Cesarstwo Rzymskie — bilans i perspektywy
1. Upadek Cesarstwa na Zachodzie
2. Zmierzch i upadek
3. Naturalne przyczyny zmierzchu Cesarstwa
4. Społeczne i polityczne przyczyny zmierzchu Cesarstwa
5. Siady Cesarstwa Rzymskiego w historii
Tablice chronologiczne
Cesarze rzymscy od Augusta do Konstantyna

TABLICE GENEALOGICZNE

1. Cornelii, Aemilii i Sempronii Gracchi
2. Metelli, Ciaudii i inni
3. Dynastia julijsko-klaudyjska

PRZYPISY

Nota bibliograficzna
Wykaz skrótów
Przypisy

ANEKS

Bibliografia prac w języku polskim dotyczących historii starożytnego Rzymu (Opracował Marek Stępień)
Słownik ważniejszych pojęć i terminów (Opracował Włodzimierz Lengauer)
Indeks (Opracowała Krystyna Konopnicka)