Druga konspiracja na nowym pograniczu w latach 1945-1956. Szkice do dziejów podziemia antykomunistycznego na Śląsku i terenach ościennych

Opis książki:

Niniejsze opracowanie obejmuje większość materiałów przedstawionych podczas konferencji naukowej zorganizowanej w połowie czerwca 2009 r. przez Delegaturę IPN w Opolu.

Zakres chronologiczny tematyki dotyczy okresu 1945-1956, zaczynając od momentu rozwiązania struktur AK 19 I 1945 r., wkroczenia Sowietów na tzw. Ziemie Zachodnie oraz przybycia z Kresów Wschodnich nowych sił antykomunistycznych. Ujęto również lata przełomowe dla polskiej konspiracji, czyli okres amnestii z 1947 r. oraz późniejsze tuż po przemianach październikowych w 1956 r. - jako symboliczne „wyjście z lasu” ukrywających się żołnierzy podziemia.

Używając w tytule określenia Śląsk i tereny ościenne, mamy na myśli region obejmujący dwa graniczące ze sobą obszary historyczne: Górny Śląsk w dorzeczu górnej Odry i początkowego biegu Wisły oraz Dolny Śląsk w południowo-zachodniej Polsce nad środkową Odrą (byłe województwa z okresu bezpośrednio powojennego: śląsko-dąbrowskie i wrocławskie) oraz jego pogranicze z woj. łódzkim i poznańskim.

Założeniem opracowania jest ukazanie nieznanych aspektów działalności podziemia antykomunistycznego w tym specyficznym regionie. Jest to również próba przedstawienia różnych form, metod i mechanizmów jego zwalczania przez komunistyczny aparat represji; ogromnej skali działań operacyjnych podejmowanych zarówno przez sowieckie, jak polskie siły bezpieczeństwa. Książka prezentuje zatem szeroki wachlarz tych działań wobec polskiego podziemia zbrojnego. Z konspiratorami antykomunistycznego podziemia rozprawiano się w tym specyficznym regionie szczególnie bezwzględnie, głównie przy użyciu sił NKWD, KBW, UB i MO. Dla dopełnienia tegoż obrazu ujawniono skrywane dotychczas informacje dotyczące infiltracji agenturalnej społeczeństwa o zróżnicowanej strukturze etnicznej i narodowej (Ślązacy o różnej orientacji narodowej oraz ludność napływowa z woj. łódzkiego, kieleckiego i Kresów Wschodnich - ekspatrianci), w tym ich struktur konspiracyjnych.

Najważniejszym jednak celem jest nade wszystko przywrócenie pamięci „żołnierzom wyklętym”, właściwych wymiarów owych dramatis personae oraz ujęcie i usystematyzowanie tego tematu w oparciu o najnowsze badania historyków z zakresu literatury polskiej konspiracji powojennej na Śląsku.

Książka "Druga konspiracja na nowym pograniczu w latach 1945-1956. Szkice do dziejów podziemia antykomunistycznego na Śląsku i terenach ościennych" - Ksawery Jasiak (red.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 229 stron i została wydana w 2010 r.