Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu

Wstęp

Rozdział I. JĘZYK W ROZWOJU I FUNKCJONOWANIU CZŁOWIEKA

1. Człowiek jako osoba mówiąca i wchodząca w relacje z innymi osobami
2. Uwagi terminologiczne
3. Fenomen narodzin języka i systemu komunikacyjnego dziecka
4. Funkcje języka
5. Miejsce języka w systemie komunikacyjnym ludzkiej wspólnoty
6. Zdolności percepcyjne dziecka słyszącego
7. Rozwój mowy jako proces stadialny
8. Teorie wyjaśniające proces rozwoju mowy dziecka
9. Warunki konieczne do naturalnego przyswajania języka
10. Przyczyny trudności dziecka z uszkodzonym słuchem w przyswajaniu języka i systemu komunikacyjnego
11. Pojęcie wychowania językowego dziecka z uszkodzonym słuchem
12. Lingwistyczne podstawy wychowania językowego
13. Pojęcie słuchu fonemowego (fonematycznego)
14. Rola sylaby w procesie przyswajania języka dźwiękowego
15. Zagrożenia rozwoju systemu komunikacyjnego u dziecka z uszkodzonym słuchem

Rozdział II. DZIECI Z USZKODZENIAMI SŁUCHU W RODZINACH I SPOŁECZEŃSTWIE

1. Pojęcie osoby z uszkodzonym słuchem
2. Wyobrażenia społeczne dotyczące osób z uszkodzeniami słuchu
3. Uszkodzenie słuchu jako przyczyna zaburzeń mowy
4. Typologia uszkodzeń słuchu
4.1. Kryteria podziału uszkodzeń słuchu
4.2. Przyczyny uszkodzenia słuchu i grupa ryzyka audiologicznego
4.3. Lokalizacja i rodzaje uszkodzeń słuchu
4.4. Stopień ograniczenia wrażliwości słuchowej (ubytku słuchu)
4.5. Cele pedagogicznej interpretacji wyników badania audiologicznego
4.6. Uszkodzenie słuchu a stadium rozwoju mowy
4.7. Logopedyczna typologia uszkodzeń słuchu
4.8. Uwagi o zastosowaniu logopedycznej typologii uszkodzeń słuchu w diagnozowaniu indywidualnych potrzeb edukacyjnych dziecka
5. Charakterystyka grupowa osób z uszkodzeniami słuchu
5.1. Grupa pierwsza - funkcjonalnie słyszący
5.2. Grupa druga - niedosłyszący, czyli osoby z umiarkowanym obniżeniem sprawności słyszenia
5.3. Grupa trzecia - słabosłyszący, czyli osoby ze znacznym obniżeniem sprawności słyszenia
5.4. Grupa czwarta - niesłyszący, czyli osoby, które nie korzystają ze słuchu w komunikowaniu się językowym (funkcjonalnie głuche)
6. Objawy zaburzeń mowy spowodowanych przez uszkodzenia słuchu
6.1. Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z uszkodzonym słuchem
6.2. Typologia objawów zaburzeń mowy u osób z uszkodzonym słuchem
6.3. Zburzenia mowy u dzieci z uszkodzeniem słuchu niepowodującym dysfonemii
6.4. Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z dysfonemią umiarkowaną
6.5. Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z dysfonemią znaczną
6.6. Zaburzenia rozwoju mowy u dzieci z afonemią
6.7. Zaburzenia mowy u dzieci z postlingwalnym uszkodzeniem słuchu (ogłuchłych)
7. Dramat niepełnosprawności słuchowo-językowej dziecka
7.1. Uszkodzenie słuchu u dziecka jako przyczyna dramatycznych przeżyć słyszących rodziców
7.2. Uszkodzenie słuchu u dziecka jako przyczyna zakłócenia relacji społecznych w rodzinie
8. Spotkanie człowieka słyszącego z niesłyszącym w rozmowie

Rozdział III. DZIEDZICTWO PEDAGOGIKI NIESŁYSZĄCYCH

1. Najstarsze przejawy troski o ludzi niesłyszących
2. Pierwsi nauczyciele i teoretycy nauczania niesłyszących
3. Pierwsze szkoły dla niesłyszących i stosowane w nich metody nauczania
3.1. Narodziny metody migowej
3.2. Narodziny metody ustnej
3.3. Rozwój szkolnictwa i spór o metody
4. Metody nauczania niesłyszących stosowane w Polsce

Rozdział IV. WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE I METODY WYCHOWANIA JĘZYKOWEGO NIESŁYSZACYCH

1. Założenia antropologiczne współczesnych koncepcji wychowania językowego
1.1. Biologizm
1.2. Socjologizm
1.3. Personalizm
2. Współcześni polscy teoretycy, badacze i praktycy podejmujący problemy wychowania językowego dzieci z uszkodzeniami słuchu
3. Badania nad nauczaniem drugiego języka fonicznego
4. Badania nad polskim językiem migowym
5. Filozoficzno-pedagogiczne koncepcje wychowania językowego
6. Typologia sposobów i środków komunikowania się używanych przez osoby z uszkodzeniami słuchu
7. Charakterystyka metod wychowania językowego stosowanych współcześnie
7.1. Metody ustno-słuchowe jednozmysłowe (audytywno-werbalne)
7.2. Metody ustno-słuchowe wielozmysłowe (oralne)
7.3. Metody ustno-słuchowe wspomagane (oralne wspomagane)
7.4. Metoda fonogestów
7.5. Totalna komunikacja
7.6. System językowo-migowy
7.7. Bilingwizm (metody dwujęzykowe)
7.8. Metoda oralno-manualna

Rozdział V. LOGOPEDYCZNY PROGRAM INDYWIDUALNEGO WYCHOWANIA JĘZYKOWEGO DZIECKA Z USZKODZONYM SŁUCHEM (program ustawicznego dialogu)

1. Teoretyczne podstawy programu wychowania językowego
1.1. Afonemia/dysfonemia jako przyczyna zablokowania naturalnego procesu przyswajania języka
1.2. Asynchronia czynności komunikacyjnych jako główna przyczyna zakłóceń dialogu
1.3. Metoda fonogestów jako sposób przezwyciężenia afonemii i asynchronii w funkcjonowaniu językowym dziecka z uszkodzonym słuchem
1.4. Koncepcja solidarnego współuczestnictwa w niepełnosprawności dziecka
1.5. Cele stosowania fonogestów
1.6. Struktura programu wychowania językowego
1.7. Zasady wychowania językowego
2. Indywidualny program wychowania (program ustawicznego dialogu)
2.1. Okres diagnozy i nawiązania współpracy logopedy i rodziców
2.2. Okres przygotowawczy (kształtowania protojęzyka)
2.3. Okres kształcenia podstawowych umiejętności językowych
2.4. Okres kształtowania fonologicznych i morfologicznych wzorców językowych
2.5. Okres korekcji mowy
2.6. Okres doskonalenia sprawności językowych

Zakończenie

Podziękowania

Literatura cytowana

Aneks
Dziesięć próśb dziecka z głęboko uszkodzonym słuchem
Rady dla rodziców
Karta oceny zachowań komunikacyjnych dziecka z uszkodzonym słuchem (KOZK; opracowanie: Kazimiera Krakowiak i Maria Panasiuk)
Obrazy głosek polskich z fonogestami (fot. Łukasz Krakowiak)
Polski alfabet palcowy

The Gift of Language. Handbook of Language Education of Children and Adolescents with Hearing Impairment. Summary

Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy