Czerwone maki. Alai

Opis książki:

Ambitne, pięknie opowiedziane, z galerią intrygujących postaci i żywą akcją rozgrywającą się we wspaniałej scenerii, Czerwone maki ukazują czytelnikowi unikalny region Tybetu sprzed okupacji, burząc wiele mitów o nastawionej pacyfistycznie społeczności głęboko religijnych ludzi. Rozgrywająca się we wschodniej części kraju, gdzie autokratyczni naczelnicy swoją władzę zawdzięczają chińskim cesarzom z późnej dynastii Ming i wczesnej Cing, powieść ukazuje społeczeństwo feudalne w jego pełnym rozkwicie. Przepełnione zbytkiem i zmysłowością życie, namiętne romanse i krwawe waśnie rodowe stanowią centralną część wartkiej historycznej opowieści, która uczyniła dla Tybetu to, co powieści Garcii Marqueza dla Kolumbii, a Faulknera dla amerykańskiego Południa.
Czerwone maki to historii rodziny Maichi, jej potężnego naczelnika, jego chińskiej żony, pierworodnego syna i potencjalnego dziedzica, oraz syna drugiego, syna "idioty", który jest narratorem i jednocześnie bohaterem powieści. Akcja książki rozgrywa się w latach trzydziestych ubiegłego wieku, w kamiennej fortecy, z której rozciąga się widok na wszystkie rodowe włości: jałowe równiny wschodniego Tybetu, z rzadka rozrzucone skupiska chłopów, kupców i niezdarnych, często komicznych lokalnych lamów. Wybucha waśń z żyjącym w sąsiedztwie naczelnikiem; z nowoczesnym uzbrojeniem na pomoc Maichi przybywa emisariusz chińskich nacjonalistów. W zamian za wsparcie, na swych polach, w miejsce zbóż rodzina Maichi ma zacząć uprawiać jaskrawoczerwone maki, niezwykle cenne w sponsorowanym przez nacjonalistów handlu heroiną, dzięki czemu ród bogaci się jak nigdy dotąd, jednocześnie w każdym niemal zdobywając wroga.
Pojawienie się na polach czerwonych makowych kwiatów jest zaledwie początkowym aktem epickiej, napisanej z filmowym rozmachem historii, w której jesteśmy świadkami zdumiewających losów narratora w przededniu okupacji Tybetu przez Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą.
Będące pierwszą powieścią planowanej trylogii, Czerwone maki są złożoną polityczną przypowieścią, zmysłową, przykuwającą uwagę lekturą, i wreszcie poruszającą elegią na utracony bezpowrotnie świat ojczyzny autora, z całym jego okrucieństwem, pięknem i romantyzmem.
Alai, żyjący w chińskim Seczuanie Tybetańczyk z pochodzenia, jest nagradzanym autorem wielu zbiorów opowiadań, wydawcą największego w Chinach czasopisma zajmującego się tematyką science fiction, "Science Fiction World." Czerwone maki, pierwsza powieść autorstwa Alai, przez wiele lat odrzucana była przez wydawców, za jej zbytnią wymowę polityczną. W końcu trafiła do najbardziej prestiżowego wydawnictwa w Chinach, People`s Literature Publishing House, gdzie jeden z wpływowych wydawców się nią zachwycił i doprowadził do jej publikacji. Powieść ukazała się w 1998 roku, z entuzjazmem została przyjęta przez krytykę i z miejsca trafiła na listę bestsellerów. W roku 2000 Czerwone maki otrzymały najwyższą w Chinach nagrodę literacką, Nagrodę Mao Dun.
"Z ogromnym artyzmem ukazuje Alai tajemniczy i przebogaty wewnętrzny świat Tybetańczyków. Z jego religijnymi podtekstami, chińska literatura nie znała dotąd dzieła na miarę Czerwonych maków; to prawdziwe arcydzieło."
MO YAN, autor Red Sorghum i The Republic of Wine
"Fascynująco szczera, wzruszająca, wciągająca opowieść o kulturze i czasach, które dawno odeszły i nigdy nie powrócą. Napisana przez żyjącego w Chinach Tybetańczyka powieść o kulturze jego narodu jest znaczącym wydarzeniem literackim."
A. Tom Grunfeld, autor The Making of the Modern Tybet
"Ta cudowna powieść, tak świeża, żywa, radosna i okrutna, w której każda stronica skrzy się zdumiewającym słownictwem i obserwacjami, otwiera przed czytelnikiem zupełnie nowy świat wrażeń, ukazuje nieznane mu miejsca i czasy. Czerwone maki to wciągająca bez reszty, poważna przyjemność."
Francisco Goldman, autor The Long Night of White Chickens i The Ordinary Seaman
"Czerwone maki to zdumiewająco przejmująca książka napisana w niekonwencjonalnym, lecz urzekającym stylu. Choć nie sili się na historyczną dokładność, ukazuje skłóconych zarówno Tybetańczyków, jak i Chińczyków, dla których świat w jednakim stopniu jawi się jako czarno-biały. Szczególnie ujmujące jest uczynienie głównego tybetańskiego bohatera synem chińskiej matki i tybetańskiego ojca, które to zjawisko na przygranicznych obszarach Tybetu, gdzie rozgrywa się akcja, nie należy do rzadkości."
Lee Feignon, autor Demistifying Tibet: Unlocking the Secrets of the Land of the Snow
Słowo od tłumaczy na jęz. angielski
Alai urodził się w maleńkiej osadzie w powiecie Maerkang, leżącym w dzisiejszym pólnocnym Seczuanie. Jednak w czasach, w których rozgrywa się powieść, jego rodzinna miejscowość znajdowała się w północnowschodniej części autonomicznego regionu Tybetu.
Obszar ten, przed wiekami zasiedlony przez tybetańskich nomadów, swą potęgę i legalność zawdzięczał głównie Chińczykom ze wschodu, którzy nobilitowali najpotężniejsze i najbogatsze rody. Religijne powiązania ze znajdującymi się na zachodzie centrami buddyzmu w Lhasie i Shigatse były w najlepszym razie wątłe; powiązania polityczne przedstawiały się równie trudno, zwłaszcza przy zagrażających ze wszystkich stron atakach najeźdźców. W czasie wojny przeciwko Japonii (1937-1945) Tybet nie musiał walczyć z obcym agresorem, aczkolwiek walki o władzę pomiędzy klanami i naczelnikami nie ustawały. Gdy końca dobiegła chińska wojna domowa (1945-1947), od nowa zostały nakreślone granice terytorialne, cały Tybet utracił autonomię i epoka naczelników dobiegła końca.
W latach 80-tych XX wieku Alai opublikował historię o legendarnym mędrcu Aku Tonpie, który według słów autora: "reprezentował aspiracje Tybetańczyków i tradycje słowa mówionego." Zamiast jednak skupiać się na roztropności, tak przez innych wychwalanej, on "wolał mądrość skrytą pod maską głupoty." Dziesięć lat później Aku Tonpa stał się wzorcem narratora Czerwonych maków. Alai napisał, iż: "inteligencja Aku Tonpy uosabia surową mądrość prostego ludu."
Alai pisze po chińsku. Składamy wyrazy wdzięczności Tsetenowi Dolkar z Radia Wolna Azja za dostarczenie nam tybetańskiej pisowni imion i miejsc występujących w powieści.

Książka "Czerwone maki. Alai" - Alai - oprawa miękka - Wydawnictwo Zysk i S-ka. Książka posiada 516 stron i została wydana w 2005 r.