CzasyPismo o historii Górnego Śląska nr 1(5)/2014

Opis książki:

Minęło już sto lat od wybuchu pierwszej wojny światowej, zwanej też Wielką Wojną. Historycy widzą w tym pierwszym światowym konflikcie tragedię, której zwieńczeniem stała się druga wojna światowa: bezprzykładną barbaryzację i samozniszczenie Europy. A jakie było jego znaczenie dla Górnego Śląska? No cóż, niewiele na ten temat pisano, a w związku z tym niewiele o oddziaływaniu wojny na nasz region wiemy. Bo też sprawa nie jest tak spektakularna: wszak na naszym terytorium nie toczyły się bezpośrednie walki i konflikt zbrojny uderzył w region rykoszetem. W tym numerze „Czasy Pisma" pokusiliśmy się więc o zamieszczenie kilkudziesięciostronicowego bloku tekstów dotyczących tego zagadnienia. W niewielkich szkicach poruszono szereg wątków, m.in. kwestię postaw robotników wobec wojny oraz dzieje niemieckiego obozu jenieckiego w Lamsdorf. Teksty te pochodzą z konferencji „Koniec starego - początek nowego świata", zorganizowanej w 2013 r. przez Muzeum w Gliwicach, Instytut Śląski w Opolu oraz IPN Katowice. Dopełnia ten wybór rozmowa z prof. Ryszardem Kaczmarkiem, który na kanwie swojej najnowszej książki opowiada w wywiadzie o losach górnośląskich rekrutów w armii kajzera Wilhelma II.

Ale to nie jedyny blok tematyczny w tym numerze naszego półrocznika. Kilkadziesiąt stron pisma poświęcamy bowiem tekstom swobodnie nawiązującym do tematu kultury muzycznej na Górnym Śląsku. Piszemy o początkach jazzu, bluesie (m.in. o rozsławiających nasz region grupach SBB i Dżem), festiwalu piosenki religijnej czy niechętnie widzianym przez komunistyczne władze fenomenie popularności niemieckich „szlagrów". Nie zabrakło miejsca na muzykę klasyczną. Sporo tu fragmentów, w których na opisywane kwestie spoglądaliśmy z perspektywy komunistycznej policji politycznej, która także w kwestii muzyków oraz ich dzieł chętnie zabierała głos. Całość wieńczy wywiad z cenioną harfistką Helgą Storck, która balansując na pograniczu dwóch kręgów kulturowych - niemieckiego i polskiego - wyruszyła z rodzinnych Miechowic w świat, by po latach wrócić do Polski, do pracy w Akademii Muzycznej w Katowicach.

Rzecz jasna to nie wszystko. Drugą połowę pisma wypełniają bowiem najróżniejsze varia, w których dotykamy szeregu ważkich kwestii. Nasi autorzy piszą więc o dziwacznej polsko-niemieckiej granicy na Górnym Śląsku lat 1922-1939, o początkach muzealnictwa w międzywojennym województwie śląskim, o mitach kolejnictwa Polski międzywojnia, o „dziadkach z Wehrmachtu", o mrocznej historii rybnickiej bezpieki, siedzibach partii komunistycznej z Opola, konspiratorkach ze Związku Orła Białego. Przypominamy też postać odważnego robotnika z Gliwic - Władysława Suleckiego. Grupa Fotograficzna „Karbon" tym razem prezentuje natomiast melancholijne zdjęcia z górnośląskich familoków. Nie zapomnieliśmy o omówieniach i prezentacjach książek, które zamykają numer.

Książka "CzasyPismo o historii Górnego Śląska nr 1(5)/2014" - Adam Dziurok (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN, PAN. Książka posiada 200 stron i została wydana w 2014 r.