Czasy Solidarności

Opis książki:

Książki z historii współczesnej nie zawsze są pisane we właściwym momencie. Niekiedy powstają zbyt wcześnie, innym razem zbyt późno. Trudno jest o sprecyzowanie najwłaściwszego momentu. Podejmując się pracy nad niniejszym tematem, nie zyskałem co do tego pełnej jasności. Być może łatwiej Czytelnikowi będzie to ocenić. Powstanie NSZZ "Solidarność" a następnie wprowadzenie stanu wojennego w Polsce, to wydarzenia, które stanowiły wezwanie dla licznych organizacji związkowych, społecznych, charytatywnych, kościelnych, a także dla rządów i parlamentów na wszystkich kontynentach, od Nowej Zelandii do Japonii, od Norwegii do Argentyny, wezwanie do okazania zainteresowania i solidarności z "Solidarnością" i udzielenia jej pomocy. Wśród krajów, które szczególnie zapisały się w dziejach pomocy dla Polski i polskiego związku bez wątpienia należała Francja, Francja Mitteranda i Chiraca, Francja artystów, intelektualistów oraz robotników, inżynierów, nauczycieli, uczniów i studentów. O nich jest ta książka. W pierwszej kolejności pomocą służyli francuscy związkowcy. Wspierali "Solidarność" i Polskę duchowo i materialnie. Organizowali transporty z pomocą humanitarną i medyczną, pomagali na arenie międzynarodowej, organizowali wakacje dla dzieci polskich we Francji, urządzali staże szkoleniowe. Dawali liczne świadectwa przyjaźni poprzez uczestniczenie w niezliczonych manifestacjach i strajkach solidarnościowych, składając kwiaty i wieńce, organizująć wernisaże polskich i francuskich artystów, zawody sportowe, wydając dziesiątki tysięcy rozmaitych druków. Ich wsparcie poprawiło naszą kondycję materialną i duchową w trudnych latach osiemdziesiątych. Jednocześnie jest to książka o tym, co "Solidarność" dała Francji, co dzięki niej zyskali francuscy związkowcy, jakie wartości stały się im bliższe, w jakim zakresie "Solidarność" zmieniała obraz syndykalizmu we Francji, w tym pozycje poszczególnych central związkowych. Wreszcie jest to książka o wpływie polskiego związku i jego przyjaciół na stosunki międzynarodowe, a zwłaszcza na międzynarodowe organizacje pracy i światowe organizacje związkowe. Niniejsza publikacja, będąc pracą o przyjaznych nam Francuzach i licznych członkach podziemnej "Solidarności" w latach 1980-1990, nie jest podróżą sentymentalną. Poprzez refleksję nad przeszłością niedawno minioną, chciałaby służyć przyszłości, przyszłym kontaktom między Francją a naszym krajem. Wypadki, które miały miejsce kilka czy kilkanaście lat temu trudno jest zrekonstruować, zwłaszcza gdy część archiwaliów (m. in. francuskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ministerstwa Spraw Zagranicznych) nie jest dostępna. Szczęśliwie, dzięki rekomendacji osób życzliwych uzyskałem dostęp do najważniejszych materiałów, dokumentów, fotografii, taśm z nagraniami, materiałów propagandowych i informacyjnych przechowywanych w archiwach francuskich związków zawodowych. Miałem więc nadzieję, że praca będzie mogła być doprowadzona do końca. Jej dalszym ciągiem były rozmowy ze świadkami wydarzeń, uczestnikami wspólnej pracy, Francuzami oraz Polakami zamieszkującymi Francję i Kraj. Jednak dane mi było rozmawiać tylko z niektórymi aktywnymi uczestnikami współpracy polsko-francuskiej. Jak to zwykle bywa w podobnych okolicznościach, nie wszyscy mogli i chcieli odpowiedzieć na listy do Nich wystosowane oraz na apel zamieszczony m. in. w "Czasie Krakowskim" i w dwumiesięczniku "Arka". Nie każdy bowiem znajdował czas i nie każdy chciał rozmawiać. Tym bardziej winienem wdzięczność osobom, które chciały poświęcić swój czas oraz osobom, które udostępniły swoje domowe archiwa. Dzięki Ich uprzejmości i życzliwości mogłem kontynuować rozpoczęte badania. Przekazane przez uczestników współpracy polsko-francuskiej informacje, nie zawsze były ze sobą zgodne, bowiem każdy ze świadków wierzy w zapamiętany przez siebie obraz, wierzy, że jego miejsce w dziejach było takie a nie inne. Stąd niektóre opinie i oceny zawarte w książce nie muszą się pokrywać ze zdaniem bohaterów tego czasu. Dokumentacja, która została zgromadzona pozwala opisać i wyjaśnić tylko pewne wątki z dziejów współpracy polskiego i francuskich związków zawodowych. Inne czekają dalej na swojego badacza, w tym sprawa ustalenia skali pomocy finansowej strony francuskiej oraz sposoby i zakres jej wydatkowania w Kraju. Pragnę wyrazić uznanie i wdzięczność Profesorowi z Universite Paris I (Pantheon Sorbonne), panu Antoine Prostowi, dzięki któremu stypendium naukowe mogłem spożytkować na badania archiwalne we Francji. Serdecznie dziękuję recenzentom książki, panu profesorowi Wiesławowi Bieńkowskiemu i panu profesorowi Michałowi Śliwie, których uwagi i zachęty nie pozostały bez wpływu na ostateczny kształt pracy. Szczególny dług zaciągnąłem u francuskich związków zawodowych oraz członków NSZZ "Solidarność", niestety nie sposób wymienić wszystkich, dzięki którym niniejsza książka w ogóle mogła powstać.

Dobra k. Limanowej, wrzesień 1996

Książka "Czasy Solidarności" - Andrzej Chwalba - oprawa miękka - Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.