Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce
Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| Rok wyd.: | 2003 |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 388 s. |
| Wymiar: | 155x234 mm |
| EAN: | 9788301133900 |
| ISBN: | 83-01-13390-2 |
| Data: | 2005-01-21 |
Opis książki:
Książka poświęcona została procesowi kształtowania się demokratycznego ustroju w Polsce w latach 1989-1997. Określa czynniki, które go wspierają, jego siły motoryczne, a także słabości i ograniczenia. Stanowi teoretyczną i empiryczną analizę mechanizmów życia politycznego, stosunku Polaków do demokracji, kondycji społeczeństwa obywatelskiego po roku 1989, a przede wszystkim debat nad "jakością" partii politycznych, podziałami między nimi oraz charakterem związków między partiami i systemem partyjnym a społeczeństwem. Do sytuacji Polski autorzy "przymierzają" rozmaite (klasyczne i nowo powstałe) teorie demokracji, partii politycznych oraz związków między nimi a społeczeństwem, co umożliwia zarówno głębsze zrozumienie zachodzących procesów, jak i sprawdzenie teorii politologicznych i socjologicznych w nowych warunkach społeczeństw postkomunistycznych. W książce wykorzystano liczne i metodologicznie różniące się badania (m.in. sondaże zrealizowane przez Centrum Badania Opinii Społecznej; badania delegatów na partyjne zjazdy, wywiady z partyjnymi liderami szczebla lokalnego i dokumenty programowe partii sfinansowane przez Fundację im. Friedricha Eberta oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego; dane uzyskane od Komitetu Badań Naukowych), a także różne metody analizy danych. W roku 2001 Wydział Nauk Społecznych PAN uhonorował autorów tej publikacji nagrodą im. Ludwika Krzywickiego, przyznawaną w dziedzinie socjologii.
Książka "Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce" - Mirosława Grabowska, Tadeusz Szawiel - oprawa miękka - Wydawnictwo Naukowe PWN. Książka posiada 388 stron i została wydana w 2003 r.
Spis treści:
Rozdział 1. Partie i systemy partyjne w demokracjach a przypadek Polski (Mirosława Grabowska)
Początki partii politycznych i badań nad partiami
Partie jako pochodne podziałów historycznych
Partie jako pochodne podziałów społecznych
Partie jako demiurgowie społecznego świata
Przypadek Polski
Podsumowanie
Rozdział 2. Demokracja (Miros ł awa Grabowska, Tadeusz Szawiel)
Teorie demokracji
Demokracja proceduralna
Dobro wspólne – substancjalne rozumienie demokracji
Demokracja partycypacyjna
Demokracja jako problematyka badawcza
Nastawienia wobec demokratycznej transformacji
Postawy wobec demokracji rozumianej proceduralnie
Co to jest demokracja?
Czy demokracja to dobra rzecz?
Wybory – przykry obowiązek czy prawo?
Po co nam partie polityczne?
Demokracja proceduralna – tak, ale...
Demokracja liberalna
Demokracja partycypacyjna
Referendum czy Sejm?
Gmina czy centrum?
Rola jednostki
Demokracja partycypacyjna – tak, ale...
Podsumowanie
Rozdział 3. Społeczeństwo obywatelskie (Tadeusz Szawiel)
Społeczeństwo obywatelskie a teoria demokracji
Społeczeństwo obywatelskie a kapitał społeczny
Niektóre problemy teoretyczne
Polskie społeczeństwo obywatelskie
Państwo totalitarne a społeczeństwo obywatelskie
Polskie doświadczenia
Tendencje długookresowe – hipotezy
Ustalenia empiryczne
Stan społeczeństwa obywatelskiego
Podsumowanie
Rozdział 4. Partie i elektoraty (Mirosł awa Grabowska)
Partie i systemy partyjne
Elektoraty
Kształtowanie się systemu partyjnego
Rok pierwszy – 1989
Udział w kolejnych wyborach
Kształtowanie się elektoratów – lojalni i zmienni
Mechanizmy kształtowania się systemu partyjnego
Partyjne who is who
Partyjne sympatie i antypatie
Znajomość partii i sympatia do niej a głosowanie
Podsumowanie
Rozdział 5. Podział lewica-prawica w polityce oraz w szerszym kontekście kulturowym (Tadeusz Szawiel)
Status pojęć „lewica” i „prawica”
Pojęcia „lewica” i „prawica” w polskich debatach i badaniach
Systematyczna analiza autoidentyfikacji lewicowych bądź prawicowych
Tożsamości lewicowe i prawicowe a cechy demograficzno-społeczne
Linie podziału – sfera wartości
Materializm-postmaterializm. Równość ekonomiczna (egalitaryzm).
Konserwatyzm.
Nacjonalizm, ksenofobia, antysemityzm. Tożsamość społeczna.
Linie podziału – przeszłość
Stosunek do socjalizmu. Stosunek do komunizmu jako formy rządów. Przynależność do PZPR. Przynależność do Solidarności. Głosowanie 4 czerwca 1989 roku. Stosunek do załamania się komunizmu.
Linie podziału – teraźniejszość Głosowanie w wyborach prezydenckich 1990 roku. Czy odciąć się od PRL?. Wiara religijna.
Stosunek do demokracji. Stosunek do „zmian w zasięgu ręki” Podsumowanie
Lewicowe versus prawicowe tożsamości elektoratów partyjnych Ideowa bliskość i dystanse elektoratów partyjnych Autoidentyfikacje ideowe a klasyczny sens określeń „lewica” i „prawica”
Rozdział 6. Interesy czy ideologia? (Tadeusz Szawiel)
Interesy i ideologia a preferencje polityczne – interpretacje
Pozycje społeczno-zawodowe i interesy a preferencje partyjne
Wiara religijna a preferencje partyjne
Koncepcja Herberta Kitschelta
Koncepcja Herberta Kitschelta a kraje postkomunistyczne
Analiza empiryczna
Podsumowanie Aneks
Rozdział 7. Partie polityczne jako działający aktorzy. Partyjne organizacje – programy – elity (Mirosława Grabowska)
Informacja o badaniach
Partie polityczne demiurgami społecznego świata
Problematyka badawcza
Struktury organizacyjne i zasoby ludzkie partii
Programy partii a przekonania partyjnych elit
Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej A.D. 1991
Unia Pracy u progu XXI wieku
Unia Wolności – po pierwsze gospodarka
Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe – między gospodarką a ładem moralnym
Polityka – walka o władzę i potencjalne koalicje
Podsumowanie Bibliografia
Wykaz skrótów
Indeks osób
Spis tabel
Summary