Antyirracjonalizm. Metody filozoficzne w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

Opis książki:

Wstęp

• Wprowadzenie

 

1. Idea książki. 2. Ogólna charakterystyka Szkoły. 3. Logiczno-matematyczna i psychologiczno-semiotyczna gałąź Szkoły. 4. Zasięg Szkoły. Kryteria przynależności do Szkoły. 5. Ograniczenia. 6. Struktura książki. 7. Motywy i intencje autorów. 8. Stan prac.

• Rozdział pierwszy. Koncepcje filozofii w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Koncepcja filozofii. 2. Dyscypliny filozoficzne. 3. Dyscyplina a dział filozofii. 4. Filozofia a nauka. 5. Filozofia względem nauk szczegółowych. 6. Interdyscyplinarność a intradyscyplinarność badań filozoficznych. 7. Filozofia jako nauka, problem demarkacji, sensowność problemów filozoficznych, miejsce filozofii w klasyfikacji nauk. 8. Filozofia a światopogląd. 9. Tradycja filozoficzna. 10. Kondycja filozofii i społeczna rola filozofa.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Filozofia jako grupa dyscyplin. 2. Pragmatyczne i historyczne pojęcie filozofii. 3. Filozofia a inne dyscypliny; psychologia a humanistyka. 4. Dziedzina metafizyki. 5. Filozoficzny pogląd na świat. 6. Wiara i wiedza. 7. Światopogląd osobisty a przekonania naukowe. 8. Społeczna rola filozofa. 9. Filozofia a nauki szczegółowe. 10. Filozofia polska.
2. Władysław WITWICKI. 1. Potrzeba filozofii. 2. Psychologia – podstawowa dyscyplina filozoficzna. 3. Kryteria naukowości. 4. Nauka a sztuka.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Dwa pojęcia filozofii. 2. Filozofia jako światopogląd. 3. Walory metodologiczne logistyki. 4. Filozofia przez pryzmat logiki matematycznej. 5. Ocena tradycyjnej filozofii. 6. Status teorii relacji. 7. Filozofia polska. 8. Pierwiastek twórczy w filozofii. 9. Kwestia sensowności problemów filozoficznych. 10. Faktualność niektórych problemów filozoficznych.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Niezbędność metafizyki. 2. Filozofia ogólna jako teoria rzeczywistości. 3. Metafizyka a synteza naukowa. 4. Nieokreśloność metafizyki naukowej. 5. Hipotezy metafizyczne i kryteria ich wyboru.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Apostazja filozofii. 2. Antyspekulatywizm.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Formacja intelektualna SLW. 2. Trzy pojęcia filozofii. 3. Filozofia akademicka. 4. Filozofia poszukująca sensu życia. 5. Filozofia jako teoria wiedzy. 6. Hasło małej filozofii.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Przedmiot filozofii. 2. Działy filozofii. 3. Filozofia i nauki filozoficzne. 4. Naturalny, naukowy i filozoficzny obraz świata.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Ideał filozofa. 2. Filozofia naukowa jako teoria nauki. 3. Wielość konstrukcji metafizycznych 4. Dopuszczalność różnych konstrukcji metafizycznych.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Zależności między naukami. 2. Zagadnienia graniczne.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Dezintegracja filozofii. 2. Bezzasadność ogólnego potępienia metafizyki. 3. Scjentyzm. 4. Precyzja, intersubiektywna komunikowalność i kontrolowalność. 5. Metafizyka a epistemologia. 6. Naukowy i pozanaukowy pogląd na świat. 7. Ostateczny pogląd na świat a metafizyka.
11. Alfred TARSKI. 1. Termin „metafizyka” jako inwektywa. 2. Metafizyka jako ogólna teoria przedmiotów. 3. Metody i pojęcia metafizyczne. 4. Epistemologia.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Hipotezy w filozofii. 2. Antyredukcjonizm filozoficzny. 3. Reistyczna interpretacja filozofii.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Problem definicji „filozofii”. 2. Racjonalność metafizyki. 3. Nauka w sensie subiektywnym i obiektywnym. 4. Nieredukowalność filozofii do nauk szczegółowych. 5. Filozofia a religia.6. Filozofia a światopogląd. 7. Pomocnicza i „demoniczna” funkcja filozofii. 8. Przykład światopoglądu „zabobonnego”. 9. Światopogląd jako hipoteza „usensowniająca” życie.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Formacja intelektualna SLW. 2. Necesse est philosophari. 3. Nieredukowalność filozofii do teorii nauki.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Filozofia jako teoria języka nauki. 2. Rozszerzenie koncepcji filozofii jako teorii języka naukowego o semantykę. 3. Przenikanie metafizyki do nauki.

• Rozdział drugi. Koncepcje logiki w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Obiegowe definicje terminu „logika”. 2. Logika sensu lato a logika sensu stricto. 3. Przedmioty logiki. 4. Język logiki. 5. Problemy logiczne. Tezy i teorie logiki. 6. Metody logiczne. Logika formalna i nieformalna. 7. Logika matematyczna a logika filozoficzna. Filozofia logiki. 8. Logika i systemy logiczne. 9. Logika a filozofia. 10. Logika a lingwistyka. 11. Logika a psychologia.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Logika jako nauka o prawdziwości sądów. 2. Logika a psychologia. 3. Artefakty jako przedmiot badań logiki. 4. Logistyka a kombinatoryka.
2. Władysław WITWICKI. 1. Logika algebraiczna a logika filozoficzna. 2. Logicy warszawscy.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Psychologizm jako źródło upadku logiki. 2. Przedmiot logiki. 3. Aprioryzm logiki. 4. Krytyczna ocena logiki filozoficznej. 5. Logika matematyczna jako kontynuacja logiki starożytnej. 6. Relacja między logiką a filozofią. 7. Autonomia logiki matematycznej. 8. Implikacje filozoficzne logiki. 9. Granice zastosowania metod logicznych. 10. Logika w Polsce.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Logika jako wstęp do filozofii. 2. Prawa logiki jako postulaty.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Zdania logiczne. 2. Jednostkowe i ogólne zdania logiczne. 3. Systemy logiczne. 4. Krytyka logistyki.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Logika jako dyscyplina filozoficzna. 2. Logika a psychologia. 3. Logistyka. 4. Logistyka a logika filozoficzna. 5. Niedostatki logistyki. 6. Relacja logiki i lingwistyki.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Logika jako kryteriologia. 2. Logika jako metodologia. 3. Logika jako semiotyka. 4. Logika jako metafizyka. 5. Logika empiryczna (psychologistyczna). 6. Logika formalna. 7. Logiki alternatywne.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Logika jako nauka. 2. Przedmiot logiki.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Kategorie syntaktyczne i semantyczne. 2. Interwencja logiki w języku i w nauce o języku.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Działy logiki współczesnej. 2. Logika a lingwistyka. 3. Wartość logiki formalnej. 4. Ideał języka ideograficznego. 5. Logika formalna – stałe logiczne. 6. Postawa rzeczowa i postawa „refleksji logicznej” w badaniach. 7. Logiczna struktura nauki. 8. Pograniczne epistemologii i logiki.
11. Alfred TARSKI. 1. Różne pojęcia logiki. 2. Logika matematyczna. 3. Trwałość aksjomatów logiki.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Teoria definicji. 2. Logika a weryfikacja resp. falsyfikacja.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Logika formalna jako ontologia aksjomatyczna. 2. Błędne koncepcje logiki. 3. Zabobony związane z logiką. 4. Zabobon związany z logistyką. 5. Obecność logiki w nauce. 6. Instrumentalna koncepcja logiki. 7. Logika stosowana. 8. Warunki konstruowalności logiki dla pewnej dziedziny. 9. Logika religii. 10. Logika i filozofia logiki.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Przedmiot logiki. 2. Logika a lingwistyka.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Logika jako fundament nauki. 2. Wieloaspektowość logiki.

• Rozdział trzeci. Koncepcje metody i metodologii w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Pojęcie metody. 2. Metoda. 3. Charakterystyka metody i instrukcja metodyczna. 4. Metody systematyczne. 5. Metody naukowe – metody filozoficzne. 6. Metody globalne i lokalne. 7. Instrumentarium technologiczne i konceptualne. 8. Metoda a rozstrzygalność pytań. 9. Metoda a styl filozofowania. 10. Metoda a siatka pojęciowa. 11. Metodologia jako nauka o metodach. 12. Metodologia a metanauka.

Część II. Fragmenty

A. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Pojęcie metody badawczej. 2. Trzy rodzaje metod badawczych. 3. Niepowodzenia metafizyki indukcyjnej. 4. Rozróżnienie czynności i ich wytworów – jako podstawa typologii nauk. 5. Odkrywanie a uzasadnianie. 6. Teorie pseudoaprioryczne.

B. Władysław WITWICKI. 1. Zdrowy rozsądek a myślenie naukowe. 2. Doniosłość społeczna metody naukowej. 3. Obserwacja, eksperyment i metody statystyczne.

C. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Metodyczność. 2. Twórczość w nauce. 3. Reforma filozofii. 4. Instytucjonalizacja metodologii.

D. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Metoda dedukcyjna. 2. Metoda indukcyjna.

E. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Klasyfikacja naturalna i sztuczna. 2. Celowość klasyfikacji.

F. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Wstępna charakterystyka metody. 2. Metodologia ogólna. 3. Metodologia empiryczna i metodologia spekulatywna. 4. Problematyka metodologii. 5. Prakseologiczne, logiczne i epistemologiczne ujęcie metodologii. 6. Charakterystyka dobrej roboty. 7. Metoda dedukcyjna i indukcyjna. 8. Metody inwencji. 9. Metoda i założenia. 10. Metodolog i jego kwalifikacje. 11. Technika pracy umysłowej.

G. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Metoda filozofii. 2. Typy klasyfikacji nauk. 3. Nauki nomologiczne a typologiczne. 4. Metoda urealniania radykalnych hipotez w estetyce.

H. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Dziedzina metodologii. 2. Teoria dyskusji.

I. Maria OSSOWSKA. 1. Epistemologiczne i antropologiczne spojrzenie na naukę. 2. Systematyzacja a klasyfikacja.

J. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Metodologia jako teoria procedur i metodologia jako teoria rezultatów. 2. Metodologia pragmatyczna versus metanauka. 3. Metodologia pragmatyczna jako dyscyplina humanistyczna. 4. Metodologia systemów aksjomatycznych. 5. Metodologia filozoficzna i metodologia formalna. 6. Problematyka metodologii empirycznej: kryteria zasadności i prawdziwości twierdzeń naukowych. 7. Program metodologii rozumiejącej. 8. Perspektywy metanauki. 9. Dogmatyzm w metodologii. 10. Ostateczne przesłanki. 11. Klasyfikacja nauk ze względu na typ ich ostatecznych przesłanek.

K. Alfred TARSKI. 1. Dwie grupy pojęć metodologii nauk dedukcyjnych. 2. Główne problemy metodologii nauk empirycznych. 3. Krytyka programu operacjonalizacji definicji.

L. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Nauki teoretyczne i nauki praktyczne. 2. Humanistyka a przyrodoznawstwo. 3. Status zdań podstawowych w naukach empirycznych.

M. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Pojęcie metody i metodologii. 2. Myślenie naukowe.

N. Izydora DĄMBSKA. 1. Program unaukowienia filozofii. 2. Antyirracjonalizm skrajny i umiarkowany.

O. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Warunkowość norm metodologicznych. 2. Logika jako fragment metodologii.

• Rozdział czwarty. Postulat jasności wypowiedzi w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Sformułowanie wstępne postulatu jasności. 2. Czynności i wytwory. 3. Sytuacja komunikacyjna. 4. Język. 5. Kategorialna struktura wyrażenia. 6. Funkcje semantyczne wyrażeń. 7. Kontekst wypowiedzi. 8. Wyrażanie. 9. Rozumienie. 10. Wskaźniki rozumienia i czynniki je wspierające. 11. Jasność a rozumienie. 12. Logiczne oraz lingwistyczno-psychologiczne kryteria jasności. 13. Myślenie a mówienie. 14. Jasne myślenie a jasne mówienie. 15. Postulat jasności w odniesieniu do wypowiedzi filozoficznych. 16. Jasność a precyzja. 17. Jasność w filozofii.

Część II. Fragmenty

A. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Wyrażanie myśli. 2. Postulat jasności wypowiedzi. 3. Jasność i wyraźność spostrzeżenia. 4. Jasność, wyraźność i pełność przedstawienia. 5. Niejasność myśli  a niejasność mowy. 6. Język jako narzędzie myślenia. 7. „Złota zasada”: jasność a zwięzłość. 8. Jasność i ścisłość.

B. Władysław WITWICKI. 1. Jasność „beletrystyczna” i „logistyczna”. 2. Niezbędność relatywizacji jasności. 3. Źródła niejasności sądu. 4. Jasność a prawdziwość. 5. Rozumienie psychologiczne i językowe. 6. Jasność myśli versus niejasność mowy.

1. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Jasność i ścisłość. 2. Walka z błędem i nieścisłością. 3. Logika jako miara ścisłości.
2. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Provisorium w nauce. 2. Ideał prawdy bezwzględnej.
3. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Jasność i niezrozumiałość. 2. Kryterium jasności.
4. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Rodzaje mętności: niejasność, niewyraźność i chwiejność. 2. Hipostazowanie. 3. Wieloznaczności i nonsensy. 4. Defekty semiotyczne wypowiedzi jako przyczyna sporów filozoficznych. 5. Postulat unikania resp. usuwania wypowiedzi obarczonych defektami semiotycznymi. 6. Metody neutralizacji defektów semiotycznych.
5. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Geneza języka naukowego. 2. Jasność. 3. Wyraźność. 4. Jednoznaczność. 5. Prostota.
6. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Jasność mowy i jasność myśli. 2. Jasność wiedzy i niejasność wiary.
7. Maria OSSOWSKA. 1. Ramy pojęciowe psychologii. 2. Jasność a spory aksjologiczne.
8. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Rodzaje nieścisłości wyrażeń. 2. Zamęt myślowy. 3. Trudność lub brak rozumienia. 4. Jasność a przystępność tekstu.
9. Alfred TARSKI. 1. Jasność i wyjaśnianie. 2. Ścisłość badań i jasność opisu.
10. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Stopniowalność precyzji. 2. „Miotła Kotarbińskiego”. 3. Myślenie i mówienie.
11. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Ścisłość mówienia a ścisłość myślenia. 2. Istota bełkotu. 3. Bełkot jako zabobon.
12. Izydora DĄMBSKA. 1. Jasność i stosowność języka. 2. Pojęcia rozumienia.
13. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Pojęcia nieostre, giętkie i chwiejne. 2. Konsekwencje używania pojęć nieostrych, giętkich i chwiejnych w nauce.

• Rozdział piąty. Postulat należytego uzasadnienia w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Ogólna formuła postulatu. 2. Przekonania a zdania. 3. Przekonania a myśli. 4. Przekonania uświadomione i nieuświadomione. 5. Motywy i racje przekonań. 6. Doznawanie jako motyw przekonań. 7. Proces myślowy. 8. Intuicja i oczywistość. 9. Relacja konsekwencji. 10. Rozumowanie a wynikanie. 11. Rozumowania zawodne i niezawodne. 12. Rozumowanie, jego językowa reprezentacja i jego schemat. 13. Rodzaje rozumowań. 14. Ocena prawomocności rozumowania. 15. Błędy w rozumowaniach. 16. Głoszenie poglądów i argumentacja. 17. Podział rozumowań a dyscypliny naukowe. 18. Uzasadnianie przekonań i sposoby ich nabywania. 19. Mankamenty postulatu należytego uzasadnienia.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Sposoby poznania: irracjonalny i racjonalny. 2. Oczywistość jako kryterium prawdziwości. 3. Oczywistość i niedostępność dla innych doświadczenia wewnętrznego. 4. Nauki aprioryczne i aposterioryczne. 5. Sprawa uzasadniania norm.
2. Władysław WITWICKI. 1. Powinność badacza. 2. Pojęcie rozumowania. 3. Przekonania szczere i nieszczere.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Umysł prymitywny i umysł racjonalny. 2. Konsekwencje posługiwania się argumentami z oczywistości i struktury umysłu ludzkiego. 3. Intuicja a myślenie dyskursywne. 4. Klasyfikacja rozumowań. 5. Reguły rozumowania a tezy logiczne.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Program pozytywistyczny. 2. Tzw. rewolucje w nauce.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Intuicja semantyczna i konwencje językowe. 2. Intuicja w dedukcji.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Wnioskowanie i wyprowadzanie. 2. Wynikanie implikacyjne i wynikanie inferencyjne. 3. Uzasadnianie norm.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Sądy, których nie trzeba uzasadniać. 2. Sądy oczywiste.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Odkrywanie, uzasadnianie i wykładanie wiedzy. 2. Metoda analityczna i eksperymentalna. 3. Typy empirii. 4. Rozumowania.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Krytycyzm jako składnik postawy obywatelskiej. 2. Ocena a zdanie spostrzegawcze.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Postulat krytycyzmu. 2. Krytycyzm, dogmatyzm, doktrynerstwo i myślenie życzeniowe. 3. Typy dogmatyzmu. 4. Postulat krytycyzmu, sceptycyzm – a świadectwo wiarygodnego znawcy. 5. Postulat intersubiektywności i jego motywy. 6. Postulat kompetencji. 7. Postulat racjonalności postępowania. 8. Wnioskowanie racjonalne praktycznie. 9. Wnioskowanie racjonalne teoretycznie. 10. Uzasadnienia całkowite i częściowe. 11. Uzasadnienia bezpośrednie. 12. Subiektywność i unikalność percepcji. 13. Uzasadnienia pośrednie: niezawodne schematy wnioskowania. 14. Prawomocność wnioskowania zawodnego. 15. Rozumowanie jako dobieranie racji lub następstw.
11. Alfred TARSKI. 1. Prawdziwość w systemie dedukcyjnym. 2. Dowodliwość tez w systemie dedukcyjnym. 3. Dowód psychologiczny i formalny. 4. Definicje w systemach sformalizowanych.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Wyjaśnianie zjawisk i wyjaśnianie praw. 2. Status hipotez metafizycznych.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Antyirracjonalizm. 2. Wieloznaczność „racjonalizmu”. 3. Rodzaje uzasadnienia. 4. Koncepcje uzasadniania dogmatów religijnych. 5. Wartość uzasadnienia pośredniego.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Analiza irracjonalizmu. 2. Irracjonalizm w nauce. 3. Rozumowanie na podstawie analogii.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Uzasadnianie absolutne i relatywne. 2. Złudzenie aprioryzmu.

• Rozdział szósty. Postulat rzetelnej wymiany myśli w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Wymiana myśli. 2. Dyskusja. 3. Cele i rezultaty dyskusji. 4. Komponenty dyskusji. 5. Moderator i audytorium dyskusji. 6. Postulaty wobec dyskusji. 6. 1. Postulaty logiczne. 6. 2. Postulaty parlamentarne. 7. Dyskusje naukowe.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Dyskusje w filozofii. 2. Antysekciarstwo i antydogmatyzm.
2. Władysław WITWICKI. 1. Dyskusje konferencyjne i prywatne. 2. Reguły porządnej dyskusji.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Kooperacja i inspiracja. 2. Reakcja na krytykę.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Źródła trudności w dyskusjach. 2. Konsultacje z mistrzem.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Krytyka i konstrukcja. 2. Polemiczna geneza mereologii.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Prakseologia i erystyka. 2. Rzetelna dyskusja a jasność i należyte uzasadnienie. 3. Tymczasowe regulacje terminologiczne. 4. Krytyka niszcząca i opiekuńcza.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Korekta i krytyka. 2. „Dialogiczne” metody zdobywania wiedzy.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Dyskusje teoretyczne i praktyczne. 2. Wymagania stawiane dyskusjom teoretycznym. 3. Dążenie do jasności a zarzut niejasności. 4. Bezstronność w sporach naukowych.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Dyskusje interdyscyplinarne. 2. Replika konstruktywna.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Robota chałupnicza w filozofii. 2. Wartość pracy zespołowej. 3. Dyskusja wewnątrz Szkoły. 4. Krytyka tendencyjna. 5. Polemika konstruktywna. 6. Definicje projektujące w dyskusji.
11. Alfred TARSKI. 1. Seminaria badawcze. 2. Kłopoty z autorstwem. 3. Meandry filiacji idei.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Tereny dyskusji filozoficznych. 2. Bilans optymalnej dyskusji.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Dialektyka i logika. 2. Dialog filozoficzny. 3. Egoistyczne i teore-tyczne cele dyskusji filozoficznych. 4. Niezbędność dyskusji.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Zasady konstruktywnej dyskusji. 2. Środki rozgraniczania zagadnień. 3. Dyskusja sofistyczna. 4. Rola przewodniczącego w dyskusji naukowej.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Potrzeba wymiany myśli. 2. Współautorstwo.

• Rozdział siódmy. Analiza pojęć w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Intuicje. 2. Analiza, metoda analityczna. 3. Obiekt analizy. 4. Rodzaje analizy. 5. Narzędzia analityczne. 6. Analiza a rekonstrukcja. 7. Wynik analizy: opis. 8. Filozoficzna analiza pojęć. 9. Definicja. 10. Podstawa analizy. 11. Definicja sprawozdawcza, regulująca, arbitralna. 12. Kres analizy.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Obiekty analizy: przedmioty czy pojęcia. 2. Przedmiot i treść pojęcia. 3. Pojęcie w sensie psychologicznym i logicznym. 4. Pojęcia i definicje. 5. Analiza pojęć i analiza języka. 6. Przykłady opisu analitycznego. 7. Koncepcja metody analitycznej. 8. Kontrola wyników analizy.
2. Władysław WITWICKI. 1. Opis psychologiczny i analiza psychologiczna. 2. Przykład: analiza pojęcia ambicji. 3. Analiza psychologiczna. 4. Analiza estetyczna. 5. Adekwatność definicji. 6. Obrona analizy.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Analiza analizy. 2. Analiza pojęcia. 3. Trudności analizy pojęć. 4. Pojęcia realne i idealne. 5. Konstrukcja pojęć naukowych. 6. Zmiana siatki pojęciowej. 7. Eksperymenty myślowe.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Analiza i klasyfikacja. 2. Pojęcia rekonstrukcyjne i konstrukcyjne.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Problematyka semantyczna. 2. Dezintensjonalizacja.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Pojęcia jako znaczenia słów. 2. Definicje słowne i rzeczowe. 3. Urabianie definicji analitycznych.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Porządkowanie pojęć jako program filozoficzny. 2. Badanie i pisanie. 3. Definicje alternatywne. 4. Definicja a teoria. 5. Filozofia analityczna. 6. Brak precyzji językowej. 7. Porozumienie mimo braku precyzji.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Rola analizy w filozofii i innych dyscyplinach. 2. Typ, gatunek, rodzaj. 3. Analiza i opis jej wyników. 4. Opis gatunkowy indywiduum empirycznego. 5. Podstawa opisu gatunkowego. 6. Opis gatunkowy a terminologia i systematyka. 7. Prawo analityczne. 8. Przekształcenie prawa analitycznego w definicję analityczną. 9. Prawa analityczne i rejestrujące.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Walory roboty naukowej. 2. Analiza pojęć, ocen i norm. 3. Logika a gramatyka. 4. Przykłady i dystynkcje. 5. Pojęcia oceniające.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Pojęcie jako znaczenie nazwy. 2. Analiza: intuicje. 3. Analiza logiczna a analiza leksykograficzna. 4. Rola analizy w budowaniu systemów dedukcyjnych. 5. Analiza pojęciowa i definicja. 6. Synteza pojęciowa i definicja syntetyczna. 7. Uwyraźnianie pojęć. 8. Twierdzenia definicyjne. 9. Aparatura pojęciowa. 10. Definicja realna. 11. Analiza pojęcia znaczenia. 12. Implikacja a okres warunkowy: „eksperyment semantyczny”. 13. Analiza pojęcia uzasadniania. 14. Analiza pojęcia sprawiedliwości. 15. Analiza pojęcia czasu.
11. Alfred TARSKI. 1. Analiza słów i analiza pojęć. 2. Arbitralność decyzji terminologicznych. 3. Potrzeba „sztucznego” aparatu pojęciowego. 4. Wyjściowe warunki definiowania pojęć. 5. Etapy konstrukcji aparatu pojęciowego.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Cel analizy semantycznej. 2. Chaos w teorii definicji. 3. Definicje nominalne i realne. 4. Definicje analityczne i syntetyczne. 5. Metody tworzenia definicji realnych. 6. Indukcja eliminacyjna w teorii definicji. 7. Wartość logiczna definicji. 8. Płodność definicji. 9. Definicje w systemach dedukcyjnych. 10. Konflikt między postulatem jasności i postulatem zgodności.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Program naprawy filozofii. 2. Filozofia analityczna. 3. Minimalizm filozofii analitycznej. 4. Filozofia analityczna versusfilozofia syntetyczna. 5. Filozofia analityczna a scholastyka. 6. Analiza językowa. 7. Potrzeba analizy analizy. 8. Koncepcje analizy. 9. Analiza kategorialna – przykłady. 10. Analiza pojęć i analiza języka. 11. Pojęcia semiotyczne. 12. Analiza a hermeneutyka. 13. Analityczna banalizacja problemów filozoficznych.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Zawodność metody analitycznej. 2. Analiza pojęciowa versus analiza logiczna i analiza lingwistyczna.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Analiza funkcji zdaniowych. 2. Analiza wyrażenia „ze względu na”.

• Rozdział ósmy. Parafraza w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Intuicje. 2. Parafrazowanie, parafraza, zdanie parafrazowane. 3. Schematyczna definicja „parafrazy”. 4. Parafraza treściowa i zakresowa. Parafraza ścisła i swobodna. 5. Parafraza wewnątrzjęzykowa i międzyjęzykowa. Parafraza metajęzykowa. 6. Różnice między zdaniem parafrazowanym a jego parafrazą. 7. Wyrażanie explicite i implicite. 8. Parafraza kontekstualna i systemowa. 9. Rozszerzenie pojęcia parafrazy. 10. Naprawcze cele parafrazowania. 11. Parafrazowanie w filozofii. 12. Parafrazowanie a analizowanie pojęć i definiowanie wyrażeń.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Szkoła streszczeń. 2. Parafraza w argumentacji Twardowskiego. 3. Analiza słowa „nic” jako wyrażenia synkategorematycznego.
2. Władysław WITWICKI. 1. Parafraza kontekstualizująca. 2. Interpretacja egzegetyczna.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Interpretacja immanentna i transcendentna. 2. Intuicyjne kryterium adekwatności parafraz.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Nieprzekładalność języków. 2. Nieusuwalna wieloznaczność tez metafizycznych i naukowych.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Koncepcja parafrazy. 2. Synonimia. 3. Symbolizacja adekwatna. 4. Parafraza symboliczna.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Parafraza reistyczna. 2. Reistyczna reinterpretacja humanistyki. 3. Reistyczna parafraza wypowiedzi psychologicznych. 4. Reistyczna parafraza wypowiedzi o konotacji. 5. Parafrazareistyczna zdań negatywnych. 6. Liberalizacja reizmu. 7. Argument z parafrazowalności. 8 Eliminacja intensjonalności.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Wymogi poprawnej parafrazy definicyjnej. 2. Funkcja parafrazy w historiografii filozofii.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Interpretacja jako model semantyczny. 2. Interpretacja jako parafraza. 3. Parafraza a inne przekształcenia.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Denormatywizacja. 2. Trudności adekwatnego parafrazowania.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Przekład dosłowny i niedosłowny. 2. Przekład z języka na język. 3. Trawestacja. 4. Trawestacje tezy reizmu. 5. Trawestacja w neopozytywizmie. 6. Parafraza i podstawienie. 7. Parafraza semantyczna idealizmu transcendentalnego. 8. Epistemologia semantyczna. 9. Dezintensjonalizacja. 10. Demetaforyzacja. 11. Koncepcja parafrazy. 12. Równoznaczność i definicja analityczna.
11. Alfred TARSKI. 1. Eksplikacja rekonstrukcyjna i konstrukcyjna. 2. Kryteria adekwatności eksplikacji.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Definicja i redukcja. 2. Argument z parafrazowalności.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Definiowanie i parafrazowanie. 2. Parafraza jako dehipostazowanie.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Hermeneutyka alegoryczna. 2. Model jako uogólnienie parafrazy.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Parafraza precyzująca. 2. Parafraza adaptacyjna.

• Rozdział dziewiąty. Aksjomatyzacja i formalizacja w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Teoria. 2. Teorie dedukcyjne i indukcyjne. 3. Aksjomatyzacja teorii. 4. Przykład teorii aksjomatycznej. 5. Aksjomatyka. 6. Teoria a system. 7. Formalizacja. 8. Interpretacja, semantyka, model.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Niebezpieczeństwa formalizacji. 2. Zalety i wady symbolizacji. 3. Konsekwencje symbolomanii i pragmatofobii.
2. Władysław WITWICKI. 1. Przykład zastosowania metody more geometrico. 2. Aksjomatyzacja i jasność. 3. Indukcja jako rodzaj dedukcji.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Program aksjomatyzacji filozofii. 2. Logika filozoficzna i logika matematyczna. 3. Logika i metafizyka. 4. Interpretacja logiki trójwartościowej. 5. Dwa sposoby uzasadnienia tez teorii dedukcyjnych. 6. System formalny i system formalistyczny. 7. Znaczenie logiki symbolicznej dla praktyki naukowej.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Formalizacja. 2. Charakterystyka metody aksjomatycznej. 3. Teoria dedukcyjna czysta i stosowana. 4. Metoda aksjomatyczna a metafizyka. 5. Intuicja w metafizyce zaksjomatyzowanej. 6. Aksjomatyzacja w naukach przyrodniczych. 7. Etapy rozwoju idei aksjomatyzacji.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Logika i ontologia. 2. Formalizm i intuicjonizm. 3. Oczywistość wzrokowa. 4. Sensowność definicji w systemie dedukcyjnym.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Rozumowanie dedukcyjne i metoda dedukcyjna. 2. System dedukcyjny. 3. Fazy optymalizacji systemów dedukcyjnych. 4. Formalny system dedukcyjny.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Intuicjonizm i formalizm. 2. Systemy dedukcyjne i filozofia.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Logika jako teoria struktury nauki. 2. Metafizyka aksjomatyczna. 3. Teorie aksjomatyczne a rzeczywistość. 4. Abstrakcja, generalizacja i idealizacja – a formalizacja. 5. Formalizacja aksjologii.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Systemy formalne w etyce. 2. Struktura systemów etycznych.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Aksjomatyzacja jako metoda analityczna. 2. Teorie czyste i stosowane. 3. System aksjomatyczny a system dedukcyjny. 4. Uzasadnianie aksjomatów. 5. Intuicyjność aksjomatów. 6. Zakładanie tez logiki a posługiwanie się regułami dedukcji. 7. Formalizacja jako dopełnienie aksjomatyzacji. 8. Pragmatyczne pojęcie systemu aksjomatycznego.
11. Alfred TARSKI. 1. Język sformalizowany i formalny. 2. Rekonstrukcja logiczna klasycznej problematyki filozoficznej.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Formalistyczna i lingwistyczna koncepcja analizy językowej. 2. Elementy rekonstrukcji. 3. Konstrukcjonizm.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Dwa pojęcia systemu aksjomatycznego. 2. Etapy aksjomatyzacji. 3. Dedukcja progresywna i regresywna. 4. Metodologiczne znaczenie logiki matematycznej. 5. Logika formalna a teorie empiryczne. 6. Kryteria wyboru systemów logicznych przy aksjomatyzacji teorii empirycznych. 7. Ejdetyczny i operacyjny sens znaku. 8. Walory formalizmu. 9. Formalizacja a ukryte przesłanki.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Zaksjomatyzowane systemy dedukcyjne. 2. Prawa w systemach dedukcyjnych.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Metoda aprioryczna, empiryczna i dogmatyczna. 2. Metoda aksjomatyczna. 3. Nauki dedukcyjne i niededukcyjne.

• Rozdział dziesiąty. Koncepcje i metody historycznofilozoficzne w SLW

Część I.  Dystynkcje pojęciowe

1. Historia i historiografia. 2. Domena historiografii filozofii. 3. Fakty historycznofilozoficzne. 4. Rejestracja, ewaluacja i eksplanacja. 5. Filozof-historyk a filozof systematyczny. 6. Baza empiryczna historiografii filozofii. 7. Język historiografii filozofii. 8. Metody badań historycznofilozoficznych.

Część II. Fragmenty

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Metody historiografii filozofii. 2. Znaczenie historiozofii filozoficznej dla filozofii systematycznej. 3. Rekonstrukcja faktów.
2. Władysław WITWICKI. 1. Styl w kulturze. 2. Pożytek z charakterystyki stylów historycznych.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Krytyka dawnych systemów filozoficznych. 2. Ciągłość tradycji myślowej. 3. Historia logiki. 4. Rekonstrukcja historyczna i systematyczna.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Historia idei z chronologicznego i logicznego punktu widzenia. 2. Historiozofia filozofii i nauki.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Status ontyczny przeszłości. 2. Autobiografia intelektualna.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Tezy historiograficzne. 2. Metoda globalnie naśladowcza i metoda interpretacji twórczej. 3. Analiza w historiografii.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Interwencjonizm historyczny. 2. Kierunki pracy historyka filozofii. 3. Historia filozofii i historia filozofów. 4. Historia pojęć i historia teorii. 5. Historiografia transcendentna i immanentna. 6. Funkcje badań historycznych.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Przedmiot historii filozofii. 2. Hipotezy historyczne. 3. Waga historiografii dla badań systematycznych.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Analityk wobec historii. 2. Luki w historii filozofii.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Historiografia w sensie szerszym i węższym. 2. Historiografia jako nauka idiograficzna. 3. Elementy badań historycznych. 4. Fragmentaryczność historiografii filozoficznej. 5. Historia terminów i teorii filozoficznych.
11. Alfred TARSKI. 1. Logika i historia. 2. Trzy kierunki rozwoju logiki matematycznej. 3. Powiązania historyczne.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Radykalne doktryny i ich liberalizacja. 2. Historyczne studia analityczno-krytyczne.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Dwa pojęcia historii. 2. Swoistość historiografii. 3. Metoda badania historii. 4. Historia faktów a historia doktryn. 5. Granice czasowe historii filozofii. 6. Zakres historiografii filozofii a pojęcie filozofii. 7. Znaczenie znajomości historii filozofii. 8. Logika i historiografia logiki.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Filozofia i jej historia. 2. Historia nauki i historiografia filozoficzna.
15. Dwie drogi uprawiania historiografii filozoficznej.
16. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Ewolucja pojęć. 2. Odrzucenie hermeneutyki historycznej.

• Rozdział jedenasty. Metody dydaktyczne w SLW

Część I. Dystynkcje pojęciowe

1. Intuicje wyjściowe. 2. Dydaktyka i pedagogika. 3. Pedagogika explicite i pedagogika implicite. 4. Program dydaktyczny. 5. Relacje między nauczycielem a uczniem. 6. Kontakt między filozofami. Formy nauczania. 7. Wpływ nauczyciela na ucznia. 8. Autorytet nauczyciela. Mistrz.

Część II. Fragmenty.

1. Kazimierz TWARDOWSKI. 1. Ideał wykładowcy akademickiego. 2. Seminarium filozoficzne. 3. Koło i towarzystwo filozoficzne. 4. Filozofia w szkole średniej. 5. Niezbędność znajomości nauk szczegółowych dla filozofa.
2. Władysław WITWICKI. 1. Pedagodzy i „sugestionerzy”. 2. Cele dydaktyki. 3. Twórczy charakter działalności nauczycielskiej. 4. Dyrektywa autokontroli. 5. Kłamstwa pedagogiczne. 6. Dyrektywy efektywnej lektury.
3. Jan ŁUKASIEWICZ. 1. Kształcenie kreatywności intelektualnej. 2. Dydaktyka zintegrowana. 3. Dydaktyczna wartość logicznej rekonstrukcji wiedzy naukowej.
4. Zygmunt ZAWIRSKI. 1. Ideały pedagogiczne. 2. Wzór profesora.
5. Stanisław LEŚNIEWSKI. 1. Dyrektywa przekazywania uczniom najnowszego stanu wiedzy. 2. Dyrektywa znawstwa i uprawiania wykładanego przedmiotu.
6. Tadeusz KOTARBIŃSKI. 1. Wykład historii filozofii. 2. Logika a dydaktyka. 3. Odgraniczenie logiki i psychologii w szkole. 4. Logika szkolna a logika matematyczna. 5. Zadania logiki w nauce szkolnej. 6. Nacisk na metodologię. 7. Logika i epistemologia w nauczaniu. 8. Logika dla prawników.
7. Władysław TATARKIEWICZ. 1. Pedagogika scholastyczna. 2. Samowychowanie i kierowanie umysłem.
8. Tadeusz CZEŻOWSKI. 1. Pedagogika jako nauka praktyczna. 2. Bezpośrednia metoda uczenia. 3. Dydaktyka uniwersytecka. 4. Postulat rzetelności.
9. Maria OSSOWSKA. 1. Tradycyjne metody dydaktyczne i przyczynkarstwo. 2. Postulat atrakcyjności. 3. Postawa beznamiętnego obserwatora.
10. Kazimierz AJDUKIEWICZ. 1. Składniki kultury logicznej. 2. Postulat upraktycznienia nauczania logiki. 3. Analiza logiczna tekstów. 4. Zadania uniwersyteckiego kursu logiki. 5. Edukacja metodologiczna nauczycieli.
11. Alfred TARSKI. 1. Trudności dydaktyki logicznej. 2. Struktura wykładu: systematyczna versus selektywna. 3. Język wykładu: techniczny versusnaturalny, abstrakcyjny versus skonkretyzowany.
12. Janina KOTARBIŃSKA. 1. Wykład „sprawozdawczy” i „badawczy”. 2. Idealny czytelnik. 3. Definiowanie w logice szkolnej.
13. Józef M. BOCHEŃSKI. 1. Walory nauczania historii filozofii. 2. Potrzeba czytania źródeł. 3. Egzaminy. 4. Walory pedagoga.
14. Izydora DĄMBSKA. 1. Niezbędność ogólnego wykształcenia logicznego. 2. Pozalekcyjne kształcenie filozoficzne.
15. Maria KOKOSZYŃSKA. 1. Logika i filozofia w ideologizowanym uniwersytecie. 2. Zadania uniwersyteckiego kursu logiki. 3. Postulat „logicyzacji” studiów uniwersyteckich.

• Zakończenie: Wkład filozofów SLW do metodologii filozofii
• Appendix: Biografie uwzględnionych przedstawicieli SLW

A. Kazimierz TWARDOWSKI. B. Władysław WITWICKI. C. Jan ŁUKASIEWICZ. D. Zygmunt ZAWIRSKI. E. Stanisław LEŚNIEWSKI. F. Tadeusz KOTARBIŃSKI. G. Władysław TATARKIEWICZ. H. Tadeusz CZEŻOWSKI. I. Maria OSSOWSKA. J. Kazimierz AJDUKIEWICZ. K. Alfred TARSKI. L. Janina KOTARBIŃSKA. M. Józef M. BOCHEŃSKI. N. Izydora DĄMBSKA. O. Maria KOKOSZYŃSKA.

• Bibliografia
• Indeks nazwisk

Książka "Antyirracjonalizm. Metody filozoficzne w Szkole Lwowsko-Warszawskiej" - Anna Brożek, Marcin Będkowski, Alicja Chybińska, Stepan Ivanyk, Dominik Traczykowski - oprawa twarda - Wydawnictwo Naukowe Semper. Książka posiada 624 stron i została wydana w 2020 r. Cena 143.33 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.