Antropologia kulturowa cz. 2. Kultura obyczajowa początku XXI wieku
Janusz Gajda
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Oficyna Wydawnicza Impuls |
| Rok wyd.: | 2008 |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 202 s. |
| Wymiar: | 176x250 mm |
| EAN: | 9788375873078 |
| ISBN: | 978-83-7308-949-5 |
| Data: | 2009-02-10 |
Opis książki:
Druga część podręcznika Antropologia kulturowa, zatytułowana:”Kultura obyczajowa początku XXI wieku” ukazuje proces zmian i ciągłości w kulturze w kontekście przeobrażeń obyczajowych. Punktem wyjścia rozważań jest kategoria ciała i cielesności, które różnie interpretowane tutaj ukazane są w aspekcie uwarunkowań w kulturze obyczajowej.
W strukturze treści rozdziałów, co jest nowością, uwidacznia się podział związany z kategoriami kultury (kultura bytu, społeczna, duchowa). Rozdział pierwszy dotyczy głównie współczesnego kultu ciała, młodości, wzorów kobiet i mężczyzn, praktyk związanych z higieną i troską o urodę, dotyczące mody, ubioru i zdobienia ciała.
Rozdział drugi dotyczy obyczajowości związanej z zagadnieniami bytowymi, m.in. potrzeba schronienia, bezdomności i emigracji zarobkowej, odżywiania i obyczajowości kształtowanej przez supermarkety. Rozdział trzeci dotyczy obyczajowości związanej z zaspokojeniem wartości witalnych: zdrowia i seksu. Porusza m.in. problem otyłości i anoreksji, różnorodnych zachowań seksualnych, problem trzeciej płci i homoseksualizmu.
Rozdział czwarty traktuje o reliktach obyczajowych, związanych np. z rekreacją, formami życia społeczno-rodzinnego i towarzyskiego. Jest tu mowa o targach i jarmarkach, turniejach rycerskich, zwyczajach łowieckich, Ochotniczej Straży Pożarnej, a także o domowych formach życia towarzyskiego, o reliktach kultury szlacheckiej i żydowskiej.
Rozdział piąty traktuje o obyczajowości religijno-świeckiej typu renesansu egzorcyzmów i pielgrzymek oraz nowych zjawisk dotyczących pochówku ludzi i zwierząt oraz zmian występujących w religijności wiernych i w życiu instytucji Kościoła.
Rozdział szósty dotyczy obyczajowości młodego pokolenia. Są to zarówno zachowania patologiczne jak i godne uznania.
Rozdział siódmy dotyczy obyczajowości życia artystycznego, naukowego i politycznego. Całość kończą rozważania dotyczące globalnego charakteru ponowoczesnej obyczajowości kreowanej przez media.
Książka "Antropologia kulturowa cz. 2. Kultura obyczajowa początku XXI wieku" - Janusz Gajda - oprawa miękka - Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Impuls. Książka posiada 202 stron i została wydana w 2008 r.
Spis treści:
Ciało jako praźródło kultury obyczajowej – istota, uwarunkowania, typologie, funkcje
1. Ciało i cielesność (w aspekcie antropologii biologicznej a antropologii filozoficznej i pedagogiki) jako praźródło i płaszczyzna kształtowania się obyczajowości
2. Istota kultury obyczajowej i jej uwarunkowania
3. Zwyczaje, obyczaje, obrzędy, rytuały – określenie pojęć i ich typologii
Znaczenia pojęć
Typologia obyczajów i obrzędów
4. Funkcje obyczajowości
Rozdział I
Obyczajowość dotycząca cielesności człowieka
1. Kult ciała i młodości a starość
2. Dominujące wzory kobiety i mężczyzny
3. Praktyki związane z higieną i troską o urodę
4. Modny ubiór
5. Tatuaż – moda czy ekstremalna potrzeba zmiany wyglądu ciała?
6. Piercing – jedna z najstarszych form obyczajowych zdobienia ciała
Rozdział II
Obyczajowość związana z potrzebami bytowymi człowieka
1. Obyczajowość związana z zaspokajaniem potrzeby schronienia
2. Bezrobocie, bezdomność i emigracje zarobkowe
3. Tradycja i nowoczesność w sposobie odżywiania
4. Współcześni konsumenci i ich obyczajowość
kształtowana przez supermarkety i centra handlowe
Rozdział III
Obyczajowość dotycząca wartości witalnych (zdrowie i seks)
1. Nowe obyczaje związane z troską o zdrowie
Praktyki obyczajowe związane z troską o zdrowie
2. Otyłość
3. Obyczajowość związana z seksem
Seks zimny, gorący i ludyczny
Seks płatny i nietypowy
4. Trzecia płeć
5. Manifestowana i ukrywana obyczajowość homoseksualizmu
Rozdział IV
Społeczne oblicza obyczajowości świeckiej
1. Relikty obyczajowe historycznych kultur w Polsce
Relikty kultury szlacheckiej
Echa obyczajowości żydowskiej
2. Zanikające formy współczesnej obyczajowości
Jarmarki, targi, stragany odpustowe
– relikty zanikającej obyczajowości?
Obyczajowość kultywowana przez Ochotniczą Straż Pożarną
3. Współczesne zwyczaje i obyczaje związane z hobby i rekreacją
Turnieje rycerskie
Żeglarstwo
Zwyczaje łowieckie
4. Domowe formy świeckiego życia towarzyskiego
5. Clubbing jako nobilitująca forma życia towarzyskiego młodzieży
6. Plotka w życiu towarzyskim
Rozdział V
Współczesna obyczajowość o charakterze religijno-świeckim
1. Renesans zarzuconej obyczajowości religijnej
Egzorcyzmy
Pielgrzymki
2. Zmiany w obyczajowości świąteczno-religijnej
Zmiany w obyczajach i obrzędach tzw. świąt nakazanych
3. Współczesna obyczajowość związana ze świeckim świętowaniem
Karnawał
Andrzejki
Mikołajki
4. Stare i nowe formy obyczajowe czczenia pamięci osób i „naszych młodszych braci”
Święto zmarłych a Halloween
Pojednanie człowieka z naturą (cmentarze dla zwierząt)
5. Zwyczaje i obrzędy przejścia
Narodziny dziecka, chrzest i I Komunia
Obrzędowość ślubna i weselna
Zaręczyny
Ceremonie ślubne i związane z nimi najnowsze zwyczaje
Wesele
Obyczaje związane ze śmiercią i pochówkiem
Rozdział VI
Obyczajowość młodego pokolenia jako poszukiwanie własnej drogi
życiowej (od ideałów do patologii)
1. Współczesny savoir-vivre i zasady komunikacji niewerbalnej
Pozdrowienia i zwroty grzecznościowe
Zasady komunikacji niewerbalnej
2. Dawne ideały i wzory zachowania w nowej szacie
Ideały i obyczajowość harcerzy
Wspólnoty religijne
New Age jako alternatywna wizja życia
3. Zachowania patologiczne pod wpływem używek
w subkulturach młodzieżowych
Zachowanie pod wpływem używek
Patologiczne zachowania w subkulturach młodzieżowych
4. Obyczajowość kultywowana i kreowana przez szkoły i uniwersytety oraz placówki kultury
Rozdział VII
Obyczajowość życia artystycznego, naukowego, politycznego i religijnego
1. Zwyczaje i obyczaje w środowisku artystycznym i naukowym
Układanie stosunków interpersonalnych w pracy
Premiera teatralna i towarzyszące jej zwyczaje
Jubileusze, benefisy i inne wyrazy uznania
Nasilające się zjawiska patologii w życiu naukowym
2. Populizm i koniunkturalizm jako główne cechy obyczajowości w życiu społeczno-politycznym
3. Trudne problemy Kościoła i zmian w religijności wiernych
Synkretyzm ponowoczesnej religijności
Religia(e) – między fundamentalizmem a liberalizmem
Różne oblicza religijności i towarzysząca im obyczajowość
Wielkopańskość stylu życia duchownych
Zmiany w Kościele i obrzędowości pod wpływem różnorodnych nurtów rewizjonistyczno-reformatorskich i charyzmatycznych
Podsumowanie
Globalny charakter ponowoczesnej obyczajowości
kreowanej przez media
Polecane lektury uzupełniające
Bibliografia