Analiza związków organicznych

Opis książki:

Program ćwiczeń laboratoryjnych z chemii organicznej powinien spełniać wiele postulatów dydaktycznych. Istotnym celem zajęć z preparatyki organicznej jest między innymi przekazanie studentom umiejętności planowania i realizacji podstawowych procesów z zakresu otrzymywania, oczyszczania oraz izolacji związków chemicznych w reakcjach podstawienia, przyłączenia, eliminacji lub przegrupowania. Studenci poznają przy tym zasadniczy sprzęt i urządzenia chemiczne, opanowują metody stosowania poszczególnych technik laboratoryjnych, jak: chłodzenie i ogrzewanie, suszenie (odwadnianie), oczyszczanie przez destylację (zwykłą, z parą wodną, pod zmniejszonym ciśnieniem), oczyszczanie przez krystalizację, oczyszczanie metodami chromatografii, identyfikacja związków chemicznych itd. Specjalną rolę można i należy wyznaczyć w programie ćwiczeń laboratoryjnych z chemii organicznej tej ich części, którą obejmujemy mianem organicznej analizy jakościowej. Analiza jakościowa związków organicznych może odegrać istotną rolę w realizacji zasadniczej idei programowej nauczania chemii organicznej - w doświadczalnej ilustracji i dowodzie słuszności założeń teorii budowy. Jednym z najważniejszych problemów teorii budowy związków organicznych jest opanowanie umiejętności przewidywania struktury cząsteczki związku na pod-stawie jego właściwości fizycznych i chemicznych wyznaczonych eksperymentalnie. Relacja ta obowiązuje również w kierunku przeciwnym; chemik znając budowę czą-steczki związku potrafi przewidywać z kolei jego właściwości fizyczne i chemiczne, a zwłaszcza zdolność i skłonność do ulegania określonym reakcjom chemicznym. Pojęcie struktury cząsteczki uległo zmianom wraz z rozwojem chemii organicznej. Treść pojęcia "struktura cząsteczki", uboga w zaraniu powstania chemii organicznej, wzbogaciła się w miarę postępu badań i objęła obecnie złożony układ pojęć podstawowych z zakresu chemii, fizyki i matematyki. W celu uściślenia stosowanej terminologii należy zdefiniować poszczególne składowe ogólnego pojęcia określanego mianem "struktura cząsteczki". Podstawowym elementem pojęcia "struktura cząsteczki" jest jej skład jakościowo-ilościowy. Chodzi tu o rodzaj i liczbę atomów wchodzących w skład cząsteczki. Znajomość tę uzyskuje się w wyniku analizy elementarnej związku oraz pomiaru jego masy cząsteczkowej. Zagadnieniu temu poświęcona jest pierwsza część niniejszego skryptu. Drugi składowy element pojęcia "struktura cząsteczki" to jej konstytucja. Mówiąc w tym miejscu o konstytucji cząsteczki, mamy na myśli kolejność w jakiej powiązane są ze sobą atomy, czyli informację w jakich zespołach (zwanych często grupami charakterystycznymi, podstawnikami lub grupami funkcyjnymi) występują atomy wchodzące w skład cząsteczki. Konstytucja cząsteczki należy do elementarnych pojęć chemii organicznej i stała się jednym z głównych kryteriów klasyfikacji związków organicznych. Organiczna analiza stwarza podstawy do sformułowania uzasadnionej hipotezy o występowaniu w cząsteczce badanej substancji określonych zespołów atomowych, zwanych grupami funkcyjnymi, oraz rodzajów wiązań (układy nasycone, nienasycone, aromatyczne) i umożliwia w ten sposób określenie konstytucji cząsteczki. Istnieje szczegółowo opracowany system postępowania, obejmujący cały zestaw odpowiednio dobranych testów chemicznych, umożliwiający identyfikację poszczególnych grup funkcyjnych. Wykonanie i identyfikacja właściwych krystalicznych pochodnych badanej substancji stwarza możliwości do definitywnych rozstrzygnięć o strukturze analizowanego związku i jego ostatecznej identyfikacji. Klasyczne metody chemiczne wzbogacono wydatnie metodami fizykochemicznymi, takimi jak na przykład: refrakcja, polarymetria, spektrofotometria w podczerwieni i nadfiolecie, spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego, spektrometria mas oraz chromatografia. Przyspieszają i ułatwiają one wykrywanie określonych grup funkcyjnych oraz ostateczną identyfikację związku. Sposobom ustalania konstytucji związków organicznych poświęcona jest druga część skryptu. Dwa dalsze (poza składem jakościowo-ilościowym i konstytucją) elementy pojęcia "struktura cząsteczki": stereochemia, czyli przestrzenne rozmieszczenie atomów oraz właściwości elektryczne i magnetyczne cząsteczki zostały w niniejszym skrypcie pominięte lub też potraktowane marginesowo.

Książka "Analiza związków organicznych" - Rita Walczyna, Janusz Sokołowski, Gotfryd Kupryszewski - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.