Akta sejmikowe województwa bełskiego. Lata 1572-1655

Opis książki:

Cała edycja obejmuje 553 dokumenty, teksty oraz informacje związane z sejmikiem. Aż 381 z nich nie zostało uwzględnionych w planowanej edycji Wojciecha Hejnosza. Do najobszerniejszych materiałów wytworzonych przez sejmikującą szlachtę, a opublikowanych w niniejszym tomie, należy zaliczyć instrukcje dla posłów sejmikowych. Równie ważnym dokumentem spisywanym przez sejmikującą szlachtę były lauda. W niniejszym tomie opublikowano 70 takich postanowień podjętych na zjazdach obywateli bełskich. Kolejnym rodzajem dokumentacji życia sejmikowego prowincji, choć niewytwarzanej przez zgromadzoną szlachtę, są uniwersały. Poniżej zamieszczono 113 tego rodzaju dokumentów. Ich wystawcami byli w pierwszej kolejności królowie.

Decyzja o publikacji tychże dokumentów wynikała z chęci udostępnienia badaczom wszechstronnego materiału źródłowego związanego z życiem politycznym prowincji, często zupełnie niewykorzystywanego w pracach historycznych. Niejednokrotnie szlachta w laudach odwoływała się do publikowanych przez urzędy grodzkie uniwersałów, więc ich lektura z pewnością ułatwi zrozumienie wielu decyzji podejmowanych na sejmikach. Prócz dokumentów pochodzących z kancelarii królewskiej zamieszczono również pokaźną liczbę uniwersałów wystawianych przez miejscowych senatorów oraz innych urzędników. Wreszcie znajdują się tu uniwersały prymasów (z czasów bezkrólewia) oraz hetmanów, np. wzywających szlachtę bełską na pospolite ruszenie.

Kolejny rodzaj tekstów związanych z życiem sejmikowym województwa reprezentuje 55 manifestacji i protestacji składanych w urzędach grodzkich - zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo - przez posłów sejmowych, marszałków sejmikowych, poborców podatkowych oraz miejscową szlachtę. Pozostałe opublikowane teksty to 138 źródeł o różnym charakterze. W tej liczbie znajdują się deklaracje sejmowe posłów bełskich (dotyczyły m.in. terminów sejmików relacyjnych), atestacje dla wybranych na różne funkcje osób, korespondencja sejmikowa, mowy wygłaszane podczas obrad (na szczególną uwagę zasługuje obszerna mowa wygłoszona przez Jakuba Sobieskiego), a także relacje z przebiegu sejmików. Można tu odnaleźć również dokumentację związaną z działalnością skarbową sejmiku: kwity, akta elekcji i informacje o juramentach poborców sejmikowych. Znalazły się tu również, dokumentowane w księgach grodzkich, okazowania szlachty bełskiej. Niezwykle ciekawym materiałem źródłowym są, nieznane Wojciechowi Hejnoszowi, decyzje szlachty bełskiej podejmowane w obliczu najazdu szwedzkiego w 1655 r., w tym plenipotencje dla negocjujących ze Szwedami posłów, uchwały w sprawie przyjęcia protekcji szwedzkiej, akt oddania się w poddaństwo Karolowi X Gustawowi i uroczysty akt obediencji.

Książka "Akta sejmikowe województwa bełskiego. Lata 1572-1655" - Michał Zwierzykowski, Robert Kołodziej (red.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Księgarnia Akademicka. Książka posiada 812 stron i została wydana w 2020 r.