Od ius vendendi do emancipatio. Prawne i społeczne aspekty emancipatio dzieci w prawie rzymskim w okresie republiki i pryncypatu
Jerzy Krzynówek

Dane szczegółowe: | |
Wydawca: | Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |
Format: | |
Ilość stron: | 236 s. |
Zabezpieczenie: | plik z zabezpieczeniem watermark |
EAN: | 9788323510307 |
Data: | 2025-02-25 |
Opis e-booka:
W książce omówiono powstanie emancipatio – podstawowego sposobu zgaśnięcia władzy rzymskiego pater familias nad dziećmi, w szczególności nad synami. Była ona dziełem jurysprudencji pontyfikalnej, interpretującej normę ustawy XII tablic (4.2), która przewidywała zgaśnięcie władzy ojcowskiej w przypadku trzykrotnej sprzedaży syna.Autor poddaje krytyce dotychczas dominujące w literaturze przedmiotu teorie, zwłaszcza tezę, że celem ustawy było zapobieganie nadużyciu władzy ojcowskiej. Rozwija i uzasadnia hipotezę, że zasadniczym powodem powstania normy ustawowej było uniknięcie drastycznych konsekwencji zgaśnięcia władzy ojcowskiej na skutek dokonanej sprzedaży.
Podbój etruskiego miasta Wejów otworzył nowe możliwości gospodarcze usamodzielniania synów na rozdzielanej osadnikom ziemi. W tym kontekście pontyfikowie dokonali interpretacji przeciwnej do pierwotnej funkcji normy 4.2 i przez serię powtarzających się sprzedaży oraz uwolnień skonstruowali złożoną czynność uwalniania spod władzy ojcowskiej.
Powstanie emancipatio miało ogromny wpływ na kształtowanie się takich pojęć, jak kognacja, przysposobienie czy dziedziczenie pretorskie. Sprawiło też, że relacje prawne w rzymskiej rodzinie okresu klasycznego stały się bardziej złożone, czego świadectwem jest ogromna liczba tekstów zawartych w Digestach, w których wzmiankuje się o emancipatio jako elemencie rozpatrywanego stanu faktycznego.
E-book „Od ius vendendi do emancipatio. Prawne i społeczne aspekty emancipatio dzieci w prawie rzymskim w okresie republiki i pryncypatu” - Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Spis treści:
Wprowadzenie 11
Rozdział I. Rzymska familia w okresie archaicznym 17
Rozdział II. Patria potestas w okresie archaicznym 24
Rola i kompetencje pater familias 24
Ius vendendi u Dionizjusza z Halikarnasu 30
Rozdział III. Poglądy na funkcje normy zawartej w tab. 4.2 ustawy XII tablic 39
Nadużycie władzy ojcowskiej jako przyczyna jej ograniczenia 39
Podsumowanie 57
Wydanie noksalne a początki emancipatio 61
Podsumowanie 83
Rozdział IV. Problem kontynuacji rzymskiej familia . Rola patria potestas 85
Znaczenie patria potestas 85
Continuatio dominii – rola filius w rzymskiej rodzinie agnacyjnej 90
Rozdział V. Syn oddany in mancipio wśród dziedziców domowych 103
Sui heredes , którzy w chwili śmierci spadkodawcy nie znajdowali się pod patria potestas 103
Ruptura testamenti na skutek powrotu syna pod władzę ojca 113
Rozdział VI. Emancipatio – forma i skutki w okresie klasycznym 117
Terminologia i sposoby zgaśnięcia patria potestas w Instytucjach Gaiusa 117
Causa mancipii a trwanie patria potestas 120
Remancipatio patri a manumissio 154
Rozdział VII. Interpretacja tab. 4.2 ustawy XII tablic 171
Rekonstrukcja tekstu i stan jego zachowania 171
Si pater filium 173
Ter venum duit 177
Filius a patre liber esto 186
Wnioski 188
Rozdział VIII. Społeczne przyczyny powstania emancipatio 189
Zakończenie 197
Wykaz literatury 207
Indeks źródeł 223
Summary 229