E-book:
Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne. Podręcznik
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | PZWL |
| Format: | mobi, epub |
| Ilość stron: | 560 s. |
| Zabezpieczenie: | plik z zabezpieczeniem watermark |
| EAN: | 9788301240509 |
| Data: | 2025-03-20 |
154.00
pozycja dostępna
Wyślemy w czasie: 24 h
×
1 / 1
Opis e-booka:
Kompleksowy podręcznik łączący perspektywę medyczną i terapeutyczną. To pierwsze tak rzetelne i interdyscyplinarne kompendium na temat integracji sensorycznej, szczególnie w aspekcie współczesnej wiedzy neurobiologicznej dotyczącej przetwarzania sensorycznego.Autorami książki są wybitni specjaliści, przedstawiciele neuronauk, fizjolodzy, lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, fizjoterapeuci i terapeuci SI.
W pierwszej części autorzy omówili zagadnienia dotyczące rozwoju ośrodkowego układu nerwowego ze szczególnym uwzględnieniem struktury i funkcji tych obszarów, które najsilniej związane są z integracją sensoryczną oraz opisali prawidłowe i zaburzone funkcjonowania poszczególnych układów zmysłów.
W drugiej części przedstawiono aktualne informacje na temat epidemiologii (w tym czynników ryzyka ujawnienia zaburzeń/deficytów przetwarzania sensorycznego i różnych sposobów ich klasyfikowania) oraz opisy zaburzonego funkcjonowania poszczególnych układów zmysłów, a także następstwa zaburzeń przetwarzania sensorycznego w różnych obszarach funkcjonowania oraz metody diagnostyczne.
Książka jest przeznaczona dla osób, które chcą zostać specjalistami SI oraz tych, którzy poszukują rzetelnej wiedzy dotyczącej integracji sensorycznej. Publikacja z pewnością zainteresuje również terapeutów sprawujących profesjonalną opiekę nad dziećmi i młodzieżą, fizjoterapeutów, logopedów, psychologów i pedagogów, a także pediatrów i dietetyków.
E-book „Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne. Podręcznik” - Wydawca: PZWL. Cena 154.00 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.
Spis treści:
Przedmowa XV
I. WSTĘP 1
Wstęp – Magdalena Szczepara-Fabian, Iwona Palicka 3
Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne 4
Miejsce SPD w klasyfikacjach dotyczących chorób i zaburzeń 5
1. Rys historyczny – Iwona Palicka 13
2. Określenie – Iwona Palicka 19
2.1. Klasyfikacja pierwotna zaburzeń integracji sensorycznej wg Ayres 24
2.2. Klasyfikacja zaburzeń przetwarzania sensorycznego wg Miller 29
2.3. Klasyfikacja reaktywności wg Dunn 32
3. Częstość występowania i czynniki ryzyka SPD – Ewa Emich-Widera, Magdalena Szczepara-Fabian 37
3.1. Nadwaga i otyłość 39
3.2. Cukrzyca ciążowa 39
3.3. Depresja i ekspozycja na antydepresanty 40
3.4. Przedwczesny poród 40
3.5. Padaczka i leki przeciwpadaczkowe 41
3.6. Infekcje wewnątrzmaciczne 42
3.7. Stres 42
3.8. Nieprawidłowe odżywianie 43
II. NEUROBIOLOGICZNE PODSTAWY PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO 47
4. Podstawy neuroanatomii czynnościowej – Renata Wilk 49
4.1. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego w odniesieniu do ośrodków czuciowych 50
4.2. Rozwój bruzd i zakrętów korowych 58
4.2.1. Rozwój unaczynienia kory mózgu 60
4.2.2. Rozwój układu węchowego 61
4.3. Budowa ośrodków i dróg zmysłowych w układzie nerwowym 65
4.3.1. Zmysł czucia 65
4.3.2. Kora czuciowa 68
4.3.3. Rozwój kory somatosensorycznej 70
4.3.4. Zmysł słuchu i równowagi 72
4.3.5. Układ przedsionkowy – Renata Wilk 74
4.3.6. Układ wzrokowy 76
4.4. Móżdżek ( cerebellum ) 85
4.5. Jądra podkorowe 87
4.6. Budowa elementów ośrodkowego układu nerwowego istotnych z punktu widzeniaintegracji sensorycznej 93
4.6.1. Lokalizacja pól czynnościowych kory mózgowej 94
4.6.2. Pola czuciowe w korze mózgowej 95
4.6.3. Jądra podkorowe 99
4.6.4. Układ limbiczny i węchomózgowie 101
4.6.5. Móżdżek 111
5. Fizjologiczne funkcjonowanie zmysłów/narządów zmysłów – wprowadzenie – Olga Przybyla 113
Swoiste i nieswoiste układy przetwarzania informacji – Olga Przybyla 113
5.1. Węch – Piotr Rodak 120
5.1.1. Budowa narządu węchu 121
5.1.2. Fizjologia receptorów węchowych i przetwarzania bodźców węchowych 123
5.2. Droga wzrokowa – Dorota Pojda-Wilczek 125
5.2.1. Wprowadzenie 125
5.2.2. Odmienności zaburzeń widzenia obwodowych i ośrodkowych 127
5.2.3. Ruchy i odruchy oczu 132
Podsumowanie 134
5.3. Droga słuchowa – Piotr H. Skarżyński, Renata Wilk, Wirginia Likus 134
5.3.1. Lokalizacja dźwięku w przestrzeni 135
5.3.2. Kora słuchowa 136
5.4. Zmysł smaku – Wirginia Likus 138
5.4.1. Układ smakowy 138
5.4.2. Substancje chemiczne i ich działanie na komórki smakowe 142
5.4.3. Mechanizmy przetwarzania informacji smakowej 143
5.4.4. Droga smakowa 146
5.4.5. Smak i węch 147
5.5. Układ przedsionkowy – Olga Przybyla, Iwona Palicka 149
5.5.1. Połączenia funkcjonalne 150
5.5.2. Ruch 151
5.5.3. Odruch przedsionkowo-oczny 154
5.5.4. Równowaga i napięcie mięśni 156
5.5.5. Funkcje układu przedsionkowego 157
5.6. Czucie 159
5.6.1. Dotyk – Ewa Bartelemus 159
5.6.2. Propriocepcja – Katarzyna Czech, Olga Przybyla 169
5.6.3. Interocepcja – Aleksandra Światowska 176
5.6.4. Inne – Piotr Rodak 184
III. PATOMECHANIZM 189
6. Mechanizmy zaburzeń przetwarzania sensorycznego – Ewa Emich-Widera 191
7. Wpływ traumy na powstawanie zaburzeń przetwarzania sensorycznego – Małgorzata Klecka, Iwona Palicka 203
IV. OBJAWY i NASTĘPSTWA SPD W RÓŻNYCH OBSZARACH FUNKCJONOWANIA 211
8. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego w odniesieniu do zdolności samoregulacji – Magdalena Szczepara-Fabian, Iwona Palicka 213
9. Motoryka, koordynacja (DCD, dyspraksja) – Katarzyna Czech, Zuzanna Wojtowicz, Małgorzata Matyja 219
9.1. Koordynacja w ujęciu antropomotorycznym 220
9.2. Praksja 221
9.2.1. Zaburzenia praksji 221
9.2.2. Apraksja 222
9.2.3. Dyspraksja 222
10. Mowa i komunikacja – Olga Przybyla 231
10.1. Mowa, a neurofizjologiczne mechanizmy zachowań motorycznych 232
10.2. Rola mózgu w procesie językowego porozumiewania się 242
11. Wpływ zaburzeń przetwarzania sensorycznego na żywienie, stan odżywienia i zaburzenia odżywiania – Dorota Szymańska, Marta Baj-Lieder 249
11.1. Etiologia trudności z przyjmowaniem pokarmów u dzieci 255
11.2. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego jako możliwa przyczyna trudności w przyjmowaniu pokarmów u dzieci 257
11.3. Przykłady trudności z przyjmowaniem pokarmów o podłożu sensorycznym 258
11.4. Wpływ trudności w zakresie przyjmowania pokarmów na stan odżywienia i rozwój dziecka 260
12. Funkcje ustno-twarzowe a przetwarzanie sensoryczne – Agnieszka A. Pawlik, Magdalena Prynda, Katarzyna Stachura 263
12.1. Ssanie 263
12.3. Żucie 264
12.4. Połykanie 265
12.5. Oddychanie 266
12.4. Mowa 267
12.6. Wpływ problemów sensorycznych na funkcjonowanie jamy ustnej 267
13. Objawy i następstwa zaburzeń przetwarzania sensorycznego w funkcjonowaniu psychospołecznym – Anna Parakiewicz, Olga Przybyla, Dorota Maria Sikora 271
13.1. Funkcjonowanie dziecka w pierwszym etapie rozwoju 272
13.2. Funkcjonowanie dziecka w drugim i trzecim etapie rozwoju 275
13.3. Wpływ zaburzeń przetwarzania sensorycznego na funkcjonowanie dziecka w rodzinie 279
13.4. Rola kompetencji społecznych w rozwoju dziecka 279
Podsumowanie 281
14. Funkcjonowanie szkolne dziecka z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego – Olga Przybyla 285
15. Aktywność fizyczna pozaszkolna, w tym sport – Wojciech Kozłowski 295
16. Zaburzenia w zakresie funkcjonowania wzrokowego – Malwina Geniusz 301
16.1 Funkcjonowanie wzrokowe 301
16.2. Zaburzenia wzrokowych funkcji neuromięśniowych 302
16.3. Zaburzenia przetwarzania wzrokowego 305
16.4. Wady wzroku 306
17. Zaburzenia w obszarze drogi słuchowej – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 307
17.1. Obwodowa droga słuchowa 307
17.2. Ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego 310
V. Diagnoza zaburzeń procesów integracji sensorycznej Iwona Palicka, Mirosława Bloch 315
V.I. METODY DIAGNOSTYCZNE 317
18. Wywiad 317
19. Kwestionariusze sensomotoryczne 319
20. Metody obserwacyjne 323
20.1. Obserwacje swobodna i kierowana 323
20.2. Rozpoznawanie objawów zaburzeń modulacji i rejestracji podczas obserwacji swobodnej i kierowanej 324
20.3. Obserwacja kliniczna według Ayres 326
20.4. SOSI-M i COP-R 328
20.5. Obserwacja kliniczna według Ayres w Polsce 329
21. Testy standaryzowane w Polsce i na świecie (SCSIT, SIPT, EASI, SPM, SP3D, PSTIS) 333
21.1. SCSIT ( Southern California Sensory Integration Tests ) 333
21.2. SIPT ( Sensory Integration and Praxis Tests ) 336
21.3. EASI ( Evaluation in Ayres Sensory Integration ) 338
21.4. SPM ( Sensory Processing Measure ) 342
21.5. SP3D ( Sensory Processing 3-Dimensions Scale ) 343
21.6. PSTIS (Polskie Standaryzowane Testy Integracji Sensorycznej) 343
Podsumowanie 344
V.II. Metody specyficzne dla poszczególnych dróg zmysłowych (węch, wzrok, smak, słuch, układ przedsionkowy, dotyk, propriocepcja) 349
22. Diagnoza funkcjonowania węchowego – Piotr Rodak 349
23. Diagnoza funkcjonowania wzrokowego – Dorota Pojda-Wilczek 351
24. Diagnoza funkcjonowania słuchowego – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 355
24.1. Obwodowy narząd słuchu 355
24.2. Ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego 357
25. Metody badania smaku – Wirginia Likus 359
26. Diagnoza funkcjonowania układu przedsionkowego – Ewa Emich-Widera, Alina Sarat-Spek 363
27. Neurologiczne badanie czucia – Piotr Rodak 369
28. Metody diagnozy propriocepcji – Katarzyna Czech, Olga Przybyla 371
V.III. Metody radiologiczne w diagnostyce SPD 377
29. Przetwarzanie zmysłowe okiem radiologa pediatrycznego – Magdalena Machnikowska-Sokołowska 377
29.1. Rola diagnostyki obrazowej 377
29.2. Współczesne narzędzia diagnostyczne 379
29.3. Możliwości i przyszłość 381
VI. WSPÓŁWYSTĘPOWANIE Z INNYMI ZABURZENIAMI 387
30. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego u dzieci urodzonych przedwcześnie – Magdalena Szczepara-Fabian, Ewa Emich-Widera 389
30.1. Kim jest dziecko urodzone przedwcześnie? 389
30.1.1. Dojrzewanie układów zmysłowych w okresie płodowym 392
30.1.2. Konsekwencje przedwczesnego porodu 394
31. Problemy sensoryczne i dysfunkcje przetwarzania sensorycznego w mózgowym porażeniu dziecięcym – Magdalena Szczepara-Fabian 399
32. Zespoły genetyczne a SPD – Aleksandra Jezela-Stanek 405
33. Problemy neuropsychiatryczne a SPD 413
33.1. Spektrum autyzmu – Beata Kazek, Agnieszka Kapinos-Gorczyca, Ewa Emich-Widera, Magdalena Szczepara-Fabian 413
33.1.1. Zaburzenia sensomotoryczne 414
33.1.2. Zaburzenia samoregulacji 415
33.1.3. Zaburzenia porozumiewania się 416
33.1.4. Zaburzenia zachowania 416
33.1.5. Zaburzenia odżywiania 417
33.2. Niepełnosprawność intelektualna – Dorota Prysak, Olga Przybyla, Sylwia Wrona 420
33.3. FASD – Iwona Palicka 425
33.4. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – Agnieszka Kapinos-Gorczyca, Katarzyna Gąsiorek, Beata Kazek, Ewa Emich-Widera 430
34. Hipermobilność stawów – Sylwia Potępa-Kowalczyk, Ewa Emich-Widera 435
35. Choroby autoimmunologiczne a SPD – Ewa Emich-Widera 445
35.1. PANDAS i PANS 445
35.2. Reumatoidalne zapalenie stawów 447
35.3. Cukrzyca typu 1 447
35.4. Nieswoiste zapalenia jelit 448
VII. POSTĘPOWANIE W ZABURZENIACH PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO 451
36. Terapia integracji sensorycznej – wprowadzenie – Iwona Palicka 453
37. Zrozumieć i zaakceptować – Anna Parakiewicz, Zuzanna Wojtowicz, Olga Przybyla 459
37.1. Rola rodziców 460
37.2. Środowisko szkolne 461
37.3. Implikacje do praktyki edukacyjnej, terapeutycznej i środowiska domowego 462
38. Specyfika terapii w zaburzeniach modulacji dotykowej – Zuzanna Wojtowicz, Iwona Palicka 463
39. Optymalizacja procesu terapeutycznego – Barbara Witkowska, Iwona Palicka 467
39.1. Współpraca 468
39.2. Strategie optymalizacji 469
39.3. Zasady konstruowania terapii 473
40. Terapia dziecka z dyspraksją – Katarzyna Czech, Zuzanna Wojtowicz, Iwona Palicka, Olga Przybyla 477
41. Zasady terapii integracji sensorycznej w odniesieniu do osób ze spektrum autyzmu – Anna Parakiewicz, Iwona Palicka 487
42. Metody stymulacji nienależące bezpośrednio do koncepcji integracji sensorycznej 491
42.1. Dieta sensoryczna – Barbara Witkowska, Wojciech Kozłowski 491
42.2. Protokół Wilbarger – technika dotyku proprioceptywnego z głębokim uciskiem – Anna Parakiewicz 497
42.3. Sala doświadczania świata Snoezelen: przestrzeń terapeutyczna i edukacyjna – Wojciech Kozłowski 499
42.3.1. Historia i filozofia Snoezelen 499
42.4. Stymulacja bazalna® według Andreasa Fröhlicha – Wojciech Kozłowski 501
42.4.1. Podstawowe założenia 502
42.2.2. Techniki 502
42.4.3. Zastosowanie w praktyce 503
42.5. Stymulacja sensoryczna według Carla Delacato – Iwona Palicka 503
42.6. Joga, uważność i oddech – Aleksandra Światowska 506
42.7. Terapia widzenia i stymulacja wzrokowa – Anna Parakiewicz 509
42.8. Postępowanie terapeutyczne w przypadku zaburzeń przetwarzania słuchowego – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 514
42.9. Zasady budowania środowiska przyjaznego sensorycznie – Anna Parakiewicz, Olga Przybyla 515
42.9.1. Wsparcie sensoryczne w środowisku szkolnym 516
42.9.2. Wsparcie sensoryczne w miejscu pracy 517
42.9.3. Wsparcie sensoryczne w środowisku domowym 518
43. Czy z tego się wyrasta? Dorośli z SPD – Wojciech Kozłowski, Iwona Palicka 523
43.1. Diagnoza 525
43.2. Terapia 527
Podsumowanie 529
Wykaz ważniejszych skrótów 531
Skorowidz 536
I. WSTĘP 1
Wstęp – Magdalena Szczepara-Fabian, Iwona Palicka 3
Integracja sensoryczna a przetwarzanie sensoryczne 4
Miejsce SPD w klasyfikacjach dotyczących chorób i zaburzeń 5
1. Rys historyczny – Iwona Palicka 13
2. Określenie – Iwona Palicka 19
2.1. Klasyfikacja pierwotna zaburzeń integracji sensorycznej wg Ayres 24
2.2. Klasyfikacja zaburzeń przetwarzania sensorycznego wg Miller 29
2.3. Klasyfikacja reaktywności wg Dunn 32
3. Częstość występowania i czynniki ryzyka SPD – Ewa Emich-Widera, Magdalena Szczepara-Fabian 37
3.1. Nadwaga i otyłość 39
3.2. Cukrzyca ciążowa 39
3.3. Depresja i ekspozycja na antydepresanty 40
3.4. Przedwczesny poród 40
3.5. Padaczka i leki przeciwpadaczkowe 41
3.6. Infekcje wewnątrzmaciczne 42
3.7. Stres 42
3.8. Nieprawidłowe odżywianie 43
II. NEUROBIOLOGICZNE PODSTAWY PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO 47
4. Podstawy neuroanatomii czynnościowej – Renata Wilk 49
4.1. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego w odniesieniu do ośrodków czuciowych 50
4.2. Rozwój bruzd i zakrętów korowych 58
4.2.1. Rozwój unaczynienia kory mózgu 60
4.2.2. Rozwój układu węchowego 61
4.3. Budowa ośrodków i dróg zmysłowych w układzie nerwowym 65
4.3.1. Zmysł czucia 65
4.3.2. Kora czuciowa 68
4.3.3. Rozwój kory somatosensorycznej 70
4.3.4. Zmysł słuchu i równowagi 72
4.3.5. Układ przedsionkowy – Renata Wilk 74
4.3.6. Układ wzrokowy 76
4.4. Móżdżek ( cerebellum ) 85
4.5. Jądra podkorowe 87
4.6. Budowa elementów ośrodkowego układu nerwowego istotnych z punktu widzeniaintegracji sensorycznej 93
4.6.1. Lokalizacja pól czynnościowych kory mózgowej 94
4.6.2. Pola czuciowe w korze mózgowej 95
4.6.3. Jądra podkorowe 99
4.6.4. Układ limbiczny i węchomózgowie 101
4.6.5. Móżdżek 111
5. Fizjologiczne funkcjonowanie zmysłów/narządów zmysłów – wprowadzenie – Olga Przybyla 113
Swoiste i nieswoiste układy przetwarzania informacji – Olga Przybyla 113
5.1. Węch – Piotr Rodak 120
5.1.1. Budowa narządu węchu 121
5.1.2. Fizjologia receptorów węchowych i przetwarzania bodźców węchowych 123
5.2. Droga wzrokowa – Dorota Pojda-Wilczek 125
5.2.1. Wprowadzenie 125
5.2.2. Odmienności zaburzeń widzenia obwodowych i ośrodkowych 127
5.2.3. Ruchy i odruchy oczu 132
Podsumowanie 134
5.3. Droga słuchowa – Piotr H. Skarżyński, Renata Wilk, Wirginia Likus 134
5.3.1. Lokalizacja dźwięku w przestrzeni 135
5.3.2. Kora słuchowa 136
5.4. Zmysł smaku – Wirginia Likus 138
5.4.1. Układ smakowy 138
5.4.2. Substancje chemiczne i ich działanie na komórki smakowe 142
5.4.3. Mechanizmy przetwarzania informacji smakowej 143
5.4.4. Droga smakowa 146
5.4.5. Smak i węch 147
5.5. Układ przedsionkowy – Olga Przybyla, Iwona Palicka 149
5.5.1. Połączenia funkcjonalne 150
5.5.2. Ruch 151
5.5.3. Odruch przedsionkowo-oczny 154
5.5.4. Równowaga i napięcie mięśni 156
5.5.5. Funkcje układu przedsionkowego 157
5.6. Czucie 159
5.6.1. Dotyk – Ewa Bartelemus 159
5.6.2. Propriocepcja – Katarzyna Czech, Olga Przybyla 169
5.6.3. Interocepcja – Aleksandra Światowska 176
5.6.4. Inne – Piotr Rodak 184
III. PATOMECHANIZM 189
6. Mechanizmy zaburzeń przetwarzania sensorycznego – Ewa Emich-Widera 191
7. Wpływ traumy na powstawanie zaburzeń przetwarzania sensorycznego – Małgorzata Klecka, Iwona Palicka 203
IV. OBJAWY i NASTĘPSTWA SPD W RÓŻNYCH OBSZARACH FUNKCJONOWANIA 211
8. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego w odniesieniu do zdolności samoregulacji – Magdalena Szczepara-Fabian, Iwona Palicka 213
9. Motoryka, koordynacja (DCD, dyspraksja) – Katarzyna Czech, Zuzanna Wojtowicz, Małgorzata Matyja 219
9.1. Koordynacja w ujęciu antropomotorycznym 220
9.2. Praksja 221
9.2.1. Zaburzenia praksji 221
9.2.2. Apraksja 222
9.2.3. Dyspraksja 222
10. Mowa i komunikacja – Olga Przybyla 231
10.1. Mowa, a neurofizjologiczne mechanizmy zachowań motorycznych 232
10.2. Rola mózgu w procesie językowego porozumiewania się 242
11. Wpływ zaburzeń przetwarzania sensorycznego na żywienie, stan odżywienia i zaburzenia odżywiania – Dorota Szymańska, Marta Baj-Lieder 249
11.1. Etiologia trudności z przyjmowaniem pokarmów u dzieci 255
11.2. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego jako możliwa przyczyna trudności w przyjmowaniu pokarmów u dzieci 257
11.3. Przykłady trudności z przyjmowaniem pokarmów o podłożu sensorycznym 258
11.4. Wpływ trudności w zakresie przyjmowania pokarmów na stan odżywienia i rozwój dziecka 260
12. Funkcje ustno-twarzowe a przetwarzanie sensoryczne – Agnieszka A. Pawlik, Magdalena Prynda, Katarzyna Stachura 263
12.1. Ssanie 263
12.3. Żucie 264
12.4. Połykanie 265
12.5. Oddychanie 266
12.4. Mowa 267
12.6. Wpływ problemów sensorycznych na funkcjonowanie jamy ustnej 267
13. Objawy i następstwa zaburzeń przetwarzania sensorycznego w funkcjonowaniu psychospołecznym – Anna Parakiewicz, Olga Przybyla, Dorota Maria Sikora 271
13.1. Funkcjonowanie dziecka w pierwszym etapie rozwoju 272
13.2. Funkcjonowanie dziecka w drugim i trzecim etapie rozwoju 275
13.3. Wpływ zaburzeń przetwarzania sensorycznego na funkcjonowanie dziecka w rodzinie 279
13.4. Rola kompetencji społecznych w rozwoju dziecka 279
Podsumowanie 281
14. Funkcjonowanie szkolne dziecka z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego – Olga Przybyla 285
15. Aktywność fizyczna pozaszkolna, w tym sport – Wojciech Kozłowski 295
16. Zaburzenia w zakresie funkcjonowania wzrokowego – Malwina Geniusz 301
16.1 Funkcjonowanie wzrokowe 301
16.2. Zaburzenia wzrokowych funkcji neuromięśniowych 302
16.3. Zaburzenia przetwarzania wzrokowego 305
16.4. Wady wzroku 306
17. Zaburzenia w obszarze drogi słuchowej – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 307
17.1. Obwodowa droga słuchowa 307
17.2. Ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego 310
V. Diagnoza zaburzeń procesów integracji sensorycznej Iwona Palicka, Mirosława Bloch 315
V.I. METODY DIAGNOSTYCZNE 317
18. Wywiad 317
19. Kwestionariusze sensomotoryczne 319
20. Metody obserwacyjne 323
20.1. Obserwacje swobodna i kierowana 323
20.2. Rozpoznawanie objawów zaburzeń modulacji i rejestracji podczas obserwacji swobodnej i kierowanej 324
20.3. Obserwacja kliniczna według Ayres 326
20.4. SOSI-M i COP-R 328
20.5. Obserwacja kliniczna według Ayres w Polsce 329
21. Testy standaryzowane w Polsce i na świecie (SCSIT, SIPT, EASI, SPM, SP3D, PSTIS) 333
21.1. SCSIT ( Southern California Sensory Integration Tests ) 333
21.2. SIPT ( Sensory Integration and Praxis Tests ) 336
21.3. EASI ( Evaluation in Ayres Sensory Integration ) 338
21.4. SPM ( Sensory Processing Measure ) 342
21.5. SP3D ( Sensory Processing 3-Dimensions Scale ) 343
21.6. PSTIS (Polskie Standaryzowane Testy Integracji Sensorycznej) 343
Podsumowanie 344
V.II. Metody specyficzne dla poszczególnych dróg zmysłowych (węch, wzrok, smak, słuch, układ przedsionkowy, dotyk, propriocepcja) 349
22. Diagnoza funkcjonowania węchowego – Piotr Rodak 349
23. Diagnoza funkcjonowania wzrokowego – Dorota Pojda-Wilczek 351
24. Diagnoza funkcjonowania słuchowego – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 355
24.1. Obwodowy narząd słuchu 355
24.2. Ośrodkowe procesy przetwarzania słuchowego 357
25. Metody badania smaku – Wirginia Likus 359
26. Diagnoza funkcjonowania układu przedsionkowego – Ewa Emich-Widera, Alina Sarat-Spek 363
27. Neurologiczne badanie czucia – Piotr Rodak 369
28. Metody diagnozy propriocepcji – Katarzyna Czech, Olga Przybyla 371
V.III. Metody radiologiczne w diagnostyce SPD 377
29. Przetwarzanie zmysłowe okiem radiologa pediatrycznego – Magdalena Machnikowska-Sokołowska 377
29.1. Rola diagnostyki obrazowej 377
29.2. Współczesne narzędzia diagnostyczne 379
29.3. Możliwości i przyszłość 381
VI. WSPÓŁWYSTĘPOWANIE Z INNYMI ZABURZENIAMI 387
30. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego u dzieci urodzonych przedwcześnie – Magdalena Szczepara-Fabian, Ewa Emich-Widera 389
30.1. Kim jest dziecko urodzone przedwcześnie? 389
30.1.1. Dojrzewanie układów zmysłowych w okresie płodowym 392
30.1.2. Konsekwencje przedwczesnego porodu 394
31. Problemy sensoryczne i dysfunkcje przetwarzania sensorycznego w mózgowym porażeniu dziecięcym – Magdalena Szczepara-Fabian 399
32. Zespoły genetyczne a SPD – Aleksandra Jezela-Stanek 405
33. Problemy neuropsychiatryczne a SPD 413
33.1. Spektrum autyzmu – Beata Kazek, Agnieszka Kapinos-Gorczyca, Ewa Emich-Widera, Magdalena Szczepara-Fabian 413
33.1.1. Zaburzenia sensomotoryczne 414
33.1.2. Zaburzenia samoregulacji 415
33.1.3. Zaburzenia porozumiewania się 416
33.1.4. Zaburzenia zachowania 416
33.1.5. Zaburzenia odżywiania 417
33.2. Niepełnosprawność intelektualna – Dorota Prysak, Olga Przybyla, Sylwia Wrona 420
33.3. FASD – Iwona Palicka 425
33.4. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi – Agnieszka Kapinos-Gorczyca, Katarzyna Gąsiorek, Beata Kazek, Ewa Emich-Widera 430
34. Hipermobilność stawów – Sylwia Potępa-Kowalczyk, Ewa Emich-Widera 435
35. Choroby autoimmunologiczne a SPD – Ewa Emich-Widera 445
35.1. PANDAS i PANS 445
35.2. Reumatoidalne zapalenie stawów 447
35.3. Cukrzyca typu 1 447
35.4. Nieswoiste zapalenia jelit 448
VII. POSTĘPOWANIE W ZABURZENIACH PRZETWARZANIA SENSORYCZNEGO 451
36. Terapia integracji sensorycznej – wprowadzenie – Iwona Palicka 453
37. Zrozumieć i zaakceptować – Anna Parakiewicz, Zuzanna Wojtowicz, Olga Przybyla 459
37.1. Rola rodziców 460
37.2. Środowisko szkolne 461
37.3. Implikacje do praktyki edukacyjnej, terapeutycznej i środowiska domowego 462
38. Specyfika terapii w zaburzeniach modulacji dotykowej – Zuzanna Wojtowicz, Iwona Palicka 463
39. Optymalizacja procesu terapeutycznego – Barbara Witkowska, Iwona Palicka 467
39.1. Współpraca 468
39.2. Strategie optymalizacji 469
39.3. Zasady konstruowania terapii 473
40. Terapia dziecka z dyspraksją – Katarzyna Czech, Zuzanna Wojtowicz, Iwona Palicka, Olga Przybyla 477
41. Zasady terapii integracji sensorycznej w odniesieniu do osób ze spektrum autyzmu – Anna Parakiewicz, Iwona Palicka 487
42. Metody stymulacji nienależące bezpośrednio do koncepcji integracji sensorycznej 491
42.1. Dieta sensoryczna – Barbara Witkowska, Wojciech Kozłowski 491
42.2. Protokół Wilbarger – technika dotyku proprioceptywnego z głębokim uciskiem – Anna Parakiewicz 497
42.3. Sala doświadczania świata Snoezelen: przestrzeń terapeutyczna i edukacyjna – Wojciech Kozłowski 499
42.3.1. Historia i filozofia Snoezelen 499
42.4. Stymulacja bazalna® według Andreasa Fröhlicha – Wojciech Kozłowski 501
42.4.1. Podstawowe założenia 502
42.2.2. Techniki 502
42.4.3. Zastosowanie w praktyce 503
42.5. Stymulacja sensoryczna według Carla Delacato – Iwona Palicka 503
42.6. Joga, uważność i oddech – Aleksandra Światowska 506
42.7. Terapia widzenia i stymulacja wzrokowa – Anna Parakiewicz 509
42.8. Postępowanie terapeutyczne w przypadku zaburzeń przetwarzania słuchowego – Piotr H. Skarżyński, Natalia Czajka 514
42.9. Zasady budowania środowiska przyjaznego sensorycznie – Anna Parakiewicz, Olga Przybyla 515
42.9.1. Wsparcie sensoryczne w środowisku szkolnym 516
42.9.2. Wsparcie sensoryczne w miejscu pracy 517
42.9.3. Wsparcie sensoryczne w środowisku domowym 518
43. Czy z tego się wyrasta? Dorośli z SPD – Wojciech Kozłowski, Iwona Palicka 523
43.1. Diagnoza 525
43.2. Terapia 527
Podsumowanie 529
Wykaz ważniejszych skrótów 531
Skorowidz 536